 |
| Όνομα Ακτής: Λαγανάς |
Κωδικός Ταυτότητας: ELBW029116036 |
| Δήμος Ζακύνθου |
| Περιφέρεια ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ |
| Αποκεντρωμένη Διοίκηση ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ, ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΚΑΙ ΙΟΝΙΟΥ |
Εισαγωγή
Η θέσπιση Μητρώου Ταυτοτήτων Υδάτων Κολύμβησης υπαγορεύεται από την Ευρωπαϊκή Οδηγία 2006/7/ΕΚ, σχετικά με τη διαχείριση της ποιότητας των υδάτων κολύμβησης και συνιστά μια καινοτόμο προσέγγιση, με βασικό στόχο την ενημέρωση των πολιτών και την παροχή χρήσιμων στοιχείων για την σύγκριση και την επιλογή ακτών κολύμβησης. Η ταυτότητα των υδάτων κολύμβησης παρέχει πληροφορίες για τις φυσικές και γεωγραφικές συνθήκες της περιοχής της ακτής, για τα υδρολογικά χαρακτηριστικά των υδάτων κολύμβησης, καθώς και για την αξιολόγηση των πιθανών κινδύνων ρύπανσης στην περιοχή.
Συμπληρωματικώς του Μητρώου Ταυτοτήτων, κατά τη διάρκεια της κολυμβητικής περιόδου κάθε έτους (από 1η Ιουνίου έως 31η Οκτωβρίου), διενεργούνται συστηματικές δειγματοληψίες και αναλύσεις μικροβιολογικών και άλλων παραμέτρων, με σκοπό την ποιοτική παρακολούθηση και ταξινόμηση των κολυμβητικών υδάτων.
Περιγραφή Ακτής
Η παραλία του Λαγανά βρίσκεται στον κόλπο του Λαγανά και απέχει 7 χλμ. περίπου από την πόλη της Ζακύνθου. Η κολυμβητική ακτή αποτελεί το παράλιο τμήμα του ευρύτερο ανοιχτού κόλπου μήκους 24,4 χλμ. Το μήκος της παραλίας είναι 776 μ., το μέσο πλάτος 25 μ. και με προσανατολισμό νοτιοανατολικό. Τόσο η παράκτια ζώνη όσο και ο θαλάσσιος πυθμένας είναι αμμώδεις. Η παράκτια ζώνη του ανατολικού τμήματος είναι φυσική, με βλάστηση από αμμοθίνες. Το δυτικό τμήμα είναι τροποποιημένο διότι στο όριο της ακτής υπάρχουν συνεχή κτίσματα. Τα κολυμβητικά ύδατα στα πρώτα μέτρα είναι αβαθή και η κλίση του πυθμένα ήπια (σε απόσταση 100 μ. από την ακτή το βάθος προσεγγίζει τα 5 μ.). Η πρόσβαση στην παραλία γίνεται οδικώς, μέσω του οδικού δικτύου Ζακύνθου - Καλαμακίου. Το μεγαλύτερο τμήμα της παραλίας είναι οργανωμένο και διαθέτει υποδομές εξυπηρέτησης των λουομένων, όπως ομπρέλες, ξαπλώστρες, ντους και καλάθια απορριμμάτων. Στην ακτή υπάρχουν ξύλινοι διάδρομοι, εγκατεστημένοι κινητοί χώροι για πρόχειρο φαγητό και γήπεδο πετοσφαίρισης. Η ακτή χρησιμοποιείται για κολύμβηση και οι δραστηριότητες που αναπτύσσονται είναι τα μηχανοκίνητα θαλάσσια αθλήματα και το θαλάσσιο ποδήλατο. Επιπλέον, στο θαλάσσιο χώρο αγκυροβολούν μικρά σκάφη αναψυχής. Ανατολικά της κολυμβητικής ακτής εκβάλλει το ρέμα του Λαγανά (συνεχούς ροής), γνωστό και ως Μπούκα. Ο μέγιστος αριθμός λουομένων εκτιμάται σε 3.000 άτομα. Η άμεση περιοχή είναι οικιστική και παρουσιάζει έντονη τουριστική ανάπτυξη τους θερινούς μήνες αφού αποτελεί το δημοφιλέστερο και πιο πολυσύχναστο τουριστικό θέρετρο του νησιού.
Χρήσεις γης ευρύτερης περιοχής
Στην ευρύτερη περιοχή της ακτής κυριαρχεί η αστική χρήση, οι εκτάσεις με καλλιέργειες και οι περιοχές με χαμηλή βλάστηση.
Υπαγωγή - Χαρακτηρισμοί
Η ακτή εντάσσεται στο Υδατικό Σύστημα Β. Πελοπόννησος (EL02), στην Λεκάνη Απορροής Ποταμού Κεφαλονιάς - Ιθάκης - Ζακύθνου (EL0245) και στο Παράκτιο Υδατικό Σύστημα «Κόλπος Λαγανά (Ζάκυνθος)» (EL0245C0017N), του οποίου η οικολογική κατάσταση έχει χαρακτηριστεί ως «Καλή», με βάση τα αποτελέσματα της ταξινόμησης, που πραγματοποιήθηκε στην 1η αναθεώρηση των Σχεδίων Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών (ΣΔΛΑΠ) και την αντίστοιχη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) (ΦΕΚ Β 4678/29.12.2017). Στο Υδατικό Σύστημα υπάρχει σταθμός εποπτικής παρακολούθησης που έχει οριστεί στο πλαίσιο εφαρμογής του Άρθρου 8 της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ. Στην περιοχή δεν εντοπίστηκαν άλλα υδάτινα σώματα, αναγνωρισμένα στο πλαίσιο της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ, που να επηρεάζουν την κολυμβητική ακτή. Η ευρύτερη περιοχή χαρακτηρίζεται ως περιοχή προστασίας - διατήρησης φυσικού περιβάλλοντος και είναι ενταγμένη στο δίκτυο Natura 2000 (GR2210002, «Κόλπος Λαγανά (Ακρωτήριο Γέρακα-Κερί) και νησίδες Μαραθονήσι και Πελούζο»). Η ακτή εντάσσεται στο Εθνικό θαλάσσιο Πάρκο Ζακύνθου (Ζώνη Γ, ΦΕΚ 1272/Δ/27.11.2003).
Ποιότητα κολυμβητικών υδάτων
Η παραλία Λαγανάς αναγνωρίσθηκε ως ακτή κολύμβησης το έτος 1990 και έκτοτε παρακολουθείται στο πλαίσιο των ετησίων προγραμμάτων παρακολούθησης της ποιότητας των κολυμβητικών υδάτων, τα οποία πραγματοποιούνται με ευθύνη του Υπουργείου Παραγωγικής Ανασυγκρότησης Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
Από το 2010, η παρακολούθηση και η αξιολόγηση της ποιότητας των υδάτων για τις κολυμβητικές περιόδους πραγματοποιείται σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στην Οδηγία 2006/7/ΕΚ και με συναξιολόγηση των αποτελεσμάτων παρακολούθησης των τελευταίων ετών.
| Σημείο παρακολούθησης | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | |||||
ELBW029116036101 |
Υδρολογικά, μετεωρολογικά χαρακτηριστικά
Το μέσο ετήσιο ύψος βροχόπτωσης στην περιοχή είναι 851mm, με το μέγιστο και το ελάχιστο μηνιαίο ύψος να είναι αντίστοιχα 436,4mm και 0,1mm. (Ε.Μ.Υ. Μετεωρολογικός Σταθμός Ζακύνθού, έτη 1969-2000). H επικρατέστερη διεύθυνση ανέμου είναι η βόρεια, ακολουθούμενη από νότια και βορειοανατολική με μικρή ή μέση ένταση (Ε.Μ.Υ. έτη 1982-2001). Η μέση μηνιαία θερμοκρασία της ατμόσφαιρας κατά την κολυμβητική περίοδο είναι 25oC, με τη μέγιστη μηνιαία θερμοκρασία να καταγράφεται κατά το μήνα Αύγουστο και να είναι της τάξης των 29oC(Ε.Μ.Υ. έτη 1982-2004).
Σημειώνεται ότι η ακτή, εξαιτίας του προσανατολισμού και της μορφολογίας της είναι προστατευμένη από τους επικρατέστερους ανέμους, με εξαίρεση τους νότιους. Λόγω της μικρής ή μέσης έντασης με την οποία πνέουν συνηθέστερα οι εν λόγω άνεμοι, δεν αναμένεται επίσης, συχνή εμφάνιση αξιόλογου κυματισμού επί της ακτής. Η στάθμη της θάλασσας δε μεταβάλλεται σημαντικά λόγω παλίρροιας, ενώ δεν παρατηρούνται ισχυρά ρεύματα στην περιοχή.
Πιέσεις
Υγρά απόβλητα
Το μεγαλύτερο τμήμα της τουριστικής περιοχής του Λαγανά διαθέτει χωριστικό δίκτυο αποχέτευσης, το οποίο καλύπτει και εξυπηρετούνται από την Εγκατάσταση Επεξεργασίας Λυμάτων Ζακύνθου, η οποία έχει σχεδιαστεί για ισοδύναμο πληθυσμό 40.000 κατοίκους. Η ΕΕΛ περιλαμβάνει τριτοβάθμια επεξεργασία με απομάκρυνση θρεπτικών και απολύμανση, ενώ η διάθεση των επεξεργασμένων λυμάτων γίνεται στο παρακείμενο της εγκατάστασης ρέμα του Αγίου Χαραλάμπους (μόνιμης ροής), το οποίο εκβάλλει σε πολύ μεγάλη απόσταση από την υπό μελέτη ακτή. Ανάντη, και σε απόσταση περίπου 500 μ. από την ακτή κολύμβησης Λαγανά, εντοπίστηκε αντλιοστάσιο μεταφοράς λυμάτων. Σε περίπτωση διακοπής λειτουργίας του αντλιοστασίου θα ενεργοποιηθεί η υπερχείλιση ασφαλείας με αποτέλεσμα την παροδική διάθεση των ανεπεξέργαστων λυμάτων στο θαλάσσιο χώρο της ακτής μέσω του παρακείμενου ρέματος του Λαγανά (συνεχούς ροής) που εκβάλλει στο δυτικό τμήμα της περιοχής κολύμβησης.
Εκβολές ποταμών, ρεμάτων-εκβάλλοντες αγωγοί
Στο ανατολικό τμήμα της ακτής εντοπίζεται η εκβολή του ρέματος του Λαγανά που είναι συνεχούς ροής (γνωστό ως Μπούκα) και, δυνητικώς, μεταφέρει ρυπαντικό φορτίο από την ευρύτερη περιοχή, η οποία χαρακτηρίζεται από μέτρια αγροτική δραστηριότητα. Το μεταφερόμενο φορτίο ενδέχεται να περιλαμβάνει αυξημένες συγκεντρώσεις θρεπτικών (κυρίως νιτρικών και φωσφορικών αλάτων) που προέρχονται από τα λιπάσματα και άλλων επικίνδυνων ουσιών που περιέχονται στα φυτοφάρμακα που εφαρμόζονται στις καλλιέργειες.
Λοιπές πηγές
Η ακτή Λαγανάς είναι ιδιαίτερα δημοφιλής και κατά τους καλοκαιρινούς μήνες συγκεντρώνει μεγάλο αριθμό λουομένων, η παρουσία των οποίων μπορεί να επιβαρύνει την ποιότητα των υδάτων της ακτής. Στην παραλία επιτρέπονται τα κατοικίδια ζώα, ο αριθμός και η συχνότητα παρουσίας των οποίων δεν εκτιμάται ότι μπορεί να επιβαρύνει την ακτή.
Αποτελέσματα επιτόπιας επίσκεψης
Κατά την επί τόπου επίσκεψη στην παραλία, δεν εντοπίστηκε ύπαρξη λαδιών ή πίσσας. Παρατηρήθηκαν στο χερσαίο μέτωπο της ακτής λίγα διάσπαρτα οικιακά απορρίμματα και φυτικά εκβράσματα θαλάσσιων φανερόγαμων Ποσειδωνίας. Γενικώς τα ύδατα κολύμβησης ήταν διαυγή και καθαρά.
Ευτροφισμός
Στην ακτή κολύμβησης έχουν καταγραφεί περιστατικά ραγδαίας ανάπτυξης αλγών ή φυτοπλαγκτόν, κατά τις θερμές, ήρεμες ημέρες του θέρους. Το φαινόμενο αυτό συνίσταται λόγω της υψηλής θερμοκρασίας που αναπτύσουν τα ύδατα στα αβαθή του κόλπου, την αργή ή μη ανακύκλωση των υδάτων λόγω απουσίας ανέμων και κυματισμού και τον αυξημένο αριθμό λουομένων. Το μικρό βάθος των υδάτων και η θέση της ακτής σε περιοχή με έντονη τουριστική δραστηριότητα, συνεπάγεται περιορισμένο ρυθμό ανανέωσης των υδάτων με αποτέλεσμα τη διαμόρφωση ευνοϊκών συνθηκών για την εμφάνιση του φαινομένου του ευτροφισμού. Στα κολυμβητικά ύδατα της ακτής παρατηρείται έντονη ανάπτυξη μακροφυκών γεγονός που συνδέεται με την ανάπτυξη ευτροφικών φαινομένων. Με βάση τα παραπάνω εκτιμάται υψηλός βαθμός επικινδυνότητας ανάπτυξης μακροφυκών και φυτοπλαγκτόν στην ακτή.
Διερεύνηση έκτακτων συνθηκών
Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία των ανέμων και της βροχόπτωσης για την περιοχή, κατά την κολυμβητική περίοδο δεν εμφανίζονται ακραία καιρικά φαινόμενα και, επομένως, δεν αναμένεται ιδιαίτερη επιβάρυνση της θαλάσσιας περιοχής από απορροές ομβρίων ή/και μεταφορά ρύπων λόγω ισχυρών ανέμων. Οι έκτακτες συνθήκες κατά τις οποίες δύναται να επιβαρυνθεί η ποιότητα των υδάτων της ακτής περιλαμβάνουν, αστοχία της Εγκατάστασης Επεξεργασίας Λυμάτων της Ζακύνθου και ενδεχομένως υπερχείλιση του αντλιοστασίου που υπάρχει σε απόσταση περίπου 500 μ. ανάντη της περιοχής κολύμβησης, καθώς και τη συγκέντρωση αυξημένου αριθμού λουομένων. .
Μέτρα αντιμετώπισης
Σε περίπτωση έκτακτου περιστατικού ρύπανσης των υδάτων ή επιβάρυνσης του περιβάλλοντος της ακτής κολύμβησης, ενεργοποιείται μηχανισμός έγκαιρης προειδοποίησης για την πρόληψη και την ασφάλεια των λουομένων. Ο αρμόδιος φορέας διαχείρισης τέτοιων καταστάσεων είναι ο Δήμος Ζακύνθου.
Στις επανορθωτικές ενέργειες περιλαμβάνονται:
- Ενημέρωση του κοινού για την ρύπανση και την εκτιμώμενη διάρκεια αυτής.
- Έκδοση απόφασης προσωρινής διακοπής της κολύμβησης (εάν κριθεί απαραίτητο από τις αρμόδιες Υπηρεσίες).
- Συνέχιση της παρακολούθησης των υδάτων, σύμφωνα με το αντίστοιχο πρόγραμμα παρακολούθησης που εφαρμόζεται στο πλαίσιο της Οδηγίας 2006/7/Ε.Κ., και λήψη πρόσθετου δείγματος, προκειμένου να επιβεβαιωθεί ότι το περιστατικό έχει λήξει. Σε περίπτωση που το πρόγραμμα παρακολούθησης προβλέπει λήψη δείγματος στην περίοδο εμφάνισης της βραχυπρόθεσμης ρύπανσης, το δείγμα αυτό μπορεί να εξαιρεθεί και να αντικατασταθεί από ένα πρόσθετο δείγμα, το οποίο θα ληφθεί 7 ημέρες μετά την εξάλειψη του φαινομένου
Σε περίπτωση προσωρινής διακοπής της λειτουργίας του αντλιοστασίου μεταφοράς λυμάτων που υπάρχει ανάντη της ακτής Λαγανά, αναμένεται μικρής διάρκειας ρυπαντική επιβάρυνση των υδάτων. Το μικροβιακό φορτίο στην περίπτωση διάθεσης ανεπεξέργαστων λυμάτων αναμένεται να είναι της τάξης των 107 Ε. Coli/100 ml. Με την προϋπόθεση ότι η διάθεση των ανεπεξέργαστων λυμάτων δεν θα διαρκέσει για μεγάλο χρονικό διάστημα, δεν προκύπτει άμεσος κίνδυνος για την υγεία των λουομένων. Σε κάθε περίπτωση, ο υπεύθυνος φορέας λειτουργίας πρέπει, αμέσως, να προβεί στις απαιτούμενες ενέργειες για την ταχεία επαναφορά της αποδοτικής λειτουργίας του αντλιοστασίου. Εάν οι διορθωτικές ενέργειες απαιτούν μεγάλο χρονικό διάστημα και συνεχιστεί η διάθεση ανεπεξέργαστων λυμάτων, ο αρμόδιος φορέας θα εκτιμήσει την κατάσταση και θα εξετάσει την αναγκαιότητα προσωρινής απαγόρευσης της κολύμβησης. Σχετικά με τον κίνδυνο ρύπανσης της θάλασσας από τη συγκέντρωση αυξημένου αριθμού λουομένων, αναρτώνται σε ευδιάκριτο σημείο μέτρα καλής συμπεριφοράς λουομένων, τα οποία περιλαμβάνουν την αποφυγή χρήσης αντηλιακού μισή ώρα πριν την είσοδο στο νερό και τη συστηματική χρήση των κάδων για την απόθεση απορριμμάτων. Όσον αφορά το φαινόμενο του ευτροφισμού στην ακτή του Λαγανά, οφείλεται κυρίως σε φυσικούς παράγοντες (αβαθή νερά και νηνεμία) τα οποία δεν επιδέχονται παρεμβάσεις.
Γενικά συνιστάται η αποφυγή κολύμβησης εντός των λιμανιών, των μόνιμων αγκυροβολίων και των ναυπηγείων, 200 μ. εκατέρωθεν από τα στόμια εκβολής των αγωγών εγκαταστάσεων επεξεργασίας λυμάτων, στις εκβολές αγωγών ομβρίων υδάτων μετά από έντονη βροχόπτωση, καθώς και στις εκβολές ρεμάτων συνεχούς ροής.
Στοιχεία επικοινωνίας και πηγές περαιτέρω ενημέρωσης
| Αρμόδια Τοπική Αρχή Δήμος ΖΑΚΥΝΘΟΥ ΠΛ.ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ ΣΟΛΩΜΟΥ 1, ΖΑΚΥΝΘΟΣ, 29100 Τηλέφωνο: 26953-61301 Fax: 2695361314 www.zakynthion.gov.gr dimoszak@otenet.gr Αρμόδια Κρατική Αρχή ΥΠΕΝ Γενική Γραμματεία Φυσικού Περιβάλλοντος και Υδάτων Λεωφόρος Μεσογείων 119, Αθήνα, Τηλέφωνο: 2131513849, 850, 852 www.ypen.gov.gr ggenvr@ypen.gr info@ypen.gov.gr | Αρμόδια Περιφερειακή Αρχή Αποκεντρωμένη Διοίκηση Πελ/σου-Δυτ. Ελλ-Ιον Δ/νση Υδάτων Ιονίου Εθν. Παλαιοκαστρίτσας, 49100 Κέρκυρα Τηλέφωνο: : 26613 61540 Fax: 26613 61553 http://ionio.dasi-ydata.gr/4portal/index.php lagadami@ionianisia.gov.gr | Αρμόδια Υγειονομική Υπηρεσία Περιφέρεια Ιονίων Νήσων Δ/ΝΣΗ ΔΗΜ. ΥΓΕΙΑΣ & ΚΟΙΝ. ΜΕΡΙΜΝΑΣ ΖΑΚΥΝΘΟΥ Ελ. Βενιζέλου 1, 20100 Ζάκυνθος Τηλέφωνο: 2695022616 |
| Έκδοση Tαυτότητας | Ημερομηνία | Επόμενη αναθεώρηση |
| R3 | Μάιος 2015 | Σε περίπτωση σημαντικής μεταβολής στην ποιότητα των κολυμβητικών υδάτων ή στο φυσικό περιβάλλον |
Ευρωπαϊκή Επιτροπή - Ποιότητα υδάτων κολύμβησης: ec.europa.eu/environment/water/water-bathing/index_en.html Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος - Κατάσταση υδάτων κολύμβησης:www.eea.europa.eu/themes/water/status-and-monitoring/state-of-bathing-water Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος: Κεντρικό Αποθετήριο Δεδομένων:cdr.eionet.europa.eu/gr/eu/bwd Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας: www.ypen.gov.gr Μητρώο ταυτοτήτων υδάτων κολύμβησης:bathingwaterprofiles.gr/ Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού:www.culture.gov.gr Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία (Ε.Μ.Υ.): www.emy.gr Περιοχές δικτύου Natura 2000: www.ypen.gov.gr/perivallon/viopoikilotita/diktyo-natura-2000/ Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών:www.hcmr.gr Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων - Υγροτόπων:www.ekby.gr Γαλάζιες σημαίες:www.blueflag.gr ΕΟΤ:gnto.gov.gr Περιφέρεια ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ:http://www.ionianisia.gov.gr/
Το Πρόγραμμα «Ταυτότητες ακτών κολύμβησης» για το έτος 2011 χρηματοδοτήθηκε από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Περιβάλλον & Αειφόρος Ανάπτυξη» (ΕΠΠΕΡΑΑ) του ΕΣΠΑ 2007-2013, με συγχρηματοδότηση από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης.
Για πρόσθετες πληροφορίες και ενημέρωση για το πρόγραμμα και τις κολυμβητικές ακτές της χώρας, υποβολή σχολίων, παρατηρήσεων και ανταλλαγή απόψεων επισκεφτείτε την ηλεκτρονική μας διεύθυνση www.bathingwaterprofiles.gr