 |
| Όνομα Ακτής: Αλυκές |
Κωδικός Ταυτότητας: ELBW029116049 |
| Δήμος Ζακύνθου |
| Περιφέρεια ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ |
| Αποκεντρωμένη Διοίκηση ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ, ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΚΑΙ ΙΟΝΙΟΥ |
Εισαγωγή
Η θέσπιση Μητρώου Ταυτοτήτων Υδάτων Κολύμβησης υπαγορεύεται από την Ευρωπαϊκή Οδηγία 2006/7/ΕΚ, σχετικά με τη διαχείριση της ποιότητας των υδάτων κολύμβησης και συνιστά μια καινοτόμο προσέγγιση, με βασικό στόχο την ενημέρωση των πολιτών και την παροχή χρήσιμων στοιχείων για την σύγκριση και την επιλογή ακτών κολύμβησης. Η ταυτότητα των υδάτων κολύμβησης παρέχει πληροφορίες για τις φυσικές και γεωγραφικές συνθήκες της περιοχής της ακτής, για τα υδρολογικά χαρακτηριστικά των υδάτων κολύμβησης, καθώς και για την αξιολόγηση των πιθανών κινδύνων ρύπανσης στην περιοχή.
Συμπληρωματικώς του Μητρώου Ταυτοτήτων, κατά τη διάρκεια της κολυμβητικής περιόδου κάθε έτους (από 1η Ιουνίου έως 31η Οκτωβρίου), διενεργούνται συστηματικές δειγματοληψίες και αναλύσεις μικροβιολογικών και άλλων παραμέτρων, με σκοπό την ποιοτική παρακολούθηση και ταξινόμηση των κολυμβητικών υδάτων.
Περιγραφή Ακτής
Η παραλία Αλυκές βρίσκεται στα βορειοανατολικά παράλια της νήσου Ζακύνθου, εντός του ομώνυμου όρμου, σε απόσταση 20 χλμ. από την πόλη της Ζακύνθου. Η κολυμβητική ακτή αποτελεί παράλιο τμήμα ενός ανοιχτού κόλπου, μήκους 7,8 χλμ.. Η κολυμβητική ακτή έχει μήκος 735 μ., μέσο πλάτος 10 μ. και προσανατολισμό βορειοανατολικό. Η παράκτια ζώνη και ο θαλάσσιος πυθμένας αποτελούνται από άμμο. Η παράκτια ζώνη είναι τροποποιημένη διότι υπάρχουν προβλήτες από σκυρόδεμα και πρόβολος από φυσικούς ογκόλιθους. Στο όριο της ακτής υπάρχουν αλμυρίκια και χαμηλή βλάστηση. Η θαλάσσια χλωρίδα περιλαμβάνει χλωροφύκη και ροδοφύκη. Τα κολυμβητικά ύδατα στα πρώτα μέτρα είναι αβαθή και η κλίση του πυθμένα ήπια (σε απόσταση 275 μ. από την ακτή το βάθος προσεγγίζει τα 5 μ.). Η πρόσβαση στην παραλία γίνεται μέσω του οδικού δικτύου Γερακαρίου-Κατασταρίου. Το κεντρικό τμήμα της παραλίας είναι οργανωμένο και διαθέτει υποδομές εξυπηρέτησης των λουομένων, όπως ομπρέλες, ξαπλώστρες, καλάθια απορριμμάτων, τουαλέτες και ειδικό εξοπλισμό για ΑΜΕΑ. Στην ακτή υπάρχουν ξύλινοι διάδρομοι για τη διέλευση στην παραλία και αναψυκτήρια στο όριό της. Η ακτή χρησιμοποιείται κυρίως για κολύμβηση ενώ διαθέτει και υποδομές για θαλάσσια αθλήματα (ποδήλατο / ιστιοπλοΐα). Ο μέγιστος αριθμός λουομένων εκτιμάται σε 500 άτομα. Η άμεση περιοχή της ακτής παρουσιάζει έντονη τουριστική ανάπτυξη τους θερινούς μήνες και ανάντη της παραλίας κυριαρχει η ασυνεχής δόμηση του οικισμού Αλυκές- Αλικανά που περιλαμβάνει κατοικίες, ξενοδοχεία, ενοικιαζόμενα δωμάτια, αναψυκτήρια και εστιατόρια. Η ονομασία της ακτής προέρχεται από τις εγκαταστάσεις των αλυκών που βρίσκονται λίγα μέτρα ανάντη της παραλίας. Η λειτουργία των αλυκών σταμάτησε το 1980 και από τότε αποτελούν ένα ξεχωριστό οικότοπο. Ακόμα, στο μέσο της παραλίας απολήγει ο δίαυλος των αλυκών και σε απόσταση 35 μ. από το νοτιοανατολικό άκρο εκβάλλει το ρέμα του Σκούρτη (συνεχούς ροής). Σε απόσταση 800 μ. βορειοανατολικά υπάρχει ένα αλιευτικό καταφύγιο.
Χρήσεις γης ευρύτερης περιοχής
Στην ευρύτερη περιοχή της ακτής κυριαρχούν οι εκτάσεις με καλλιέργειες και οι περιοχές με χαμηλή βλάστηση.
Υπαγωγή - Χαρακτηρισμοί
Η ακτή εντάσσεται στο Υδατικό Σύστημα Β. Πελοπόννησος (EL02), στην Λεκάνη Απορροής Ποταμού Κεφαλονιάς - Ιθάκης - Ζακύθνου (EL0245) και στο Παράκτιο Υδατικό Σύστημα «Ανατ. Ακτές Ζακύνθου» (EL0245C0016N), του οποίου η οικολογική κατάσταση έχει χαρακτηριστεί ως «Υψηλή», με βάση τα αποτελέσματα της ταξινόμησης, που πραγματοποιήθηκε στην 1η αναθεώρηση των Σχεδίων Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών (ΣΔΛΑΠ) και την αντίστοιχη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) (ΦΕΚ Β 4678/29.12.2017). Στο Υδατικό Σύστημα αντιστοιχεί σταθμός εποπτικής παρακολούθησης που έχει οριστεί στο πλαίσιο εφαρμογής του Άρθρου 8 της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ. Στην περιοχή δεν εντοπίστηκαν άλλα υδάτινα σώματα, αναγνωρισμένα στο πλαίσιο της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ, που να επηρεάζουν την κολυμβητική ακτή.
Ποιότητα κολυμβητικών υδάτων
Η παραλία Αλυκές αναγνωρίσθηκε ως ακτή κολύμβησης το έτος 1995 και έκτοτε παρακολουθείται στο πλαίσιο των ετησίων προγραμμάτων παρακολούθησης της ποιότητας των κολυμβητικών υδάτων, τα οποία πραγματοποιούνται με ευθύνη του Υπουργείου Παραγωγικής Ανασυγκρότησης Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
Από το 2010, η παρακολούθηση και η αξιολόγηση της ποιότητας των υδάτων για τις κολυμβητικές περιόδους πραγματοποιείται σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στην Οδηγία 2006/7/ΕΚ και με συναξιολόγηση των αποτελεσμάτων παρακολούθησης των τελευταίων ετών.
| Σημείο παρακολούθησης | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | |||||
ELBW029116049101 |
Η ακτή έλαβε για το έτος 2014 το βραβείο της Γαλάζιας Σημαίας καλύπτοντας κριτήρια που, συμπληρωματικά με την ποιότητα των υδάτων κολύμβησης και την καθαρότητα της ακτής, σχετίζονται με την οργάνωση της ακτής, την ασφάλεια των επισκεπτών και την προστασία της φύσης.
Υδρολογικά, μετεωρολογικά χαρακτηριστικά
Το μέσο ετήσιο ύψος βροχόπτωσης στην περιοχή είναι 851mm, με το μέγιστο και το ελάχιστο μηνιαίο ύψος να είναι αντίστοιχα 436,4mm και 0,1mm. (Ε.Μ.Υ. Μετεωρολογικός Σταθμός Ζακύνθού, έτη 1969-2000). H επικρατέστερη διεύθυνση ανέμου είναι η βόρεια, ακολουθούμενη από νότια και βορειοανατολική με μικρή ή μέση ένταση (Ε.Μ.Υ. έτη 1982-2001). Η μέση μηνιαία θερμοκρασία της ατμόσφαιρας κατά την κολυμβητική περίοδο είναι 25oC, με τη μέγιστη μηνιαία θερμοκρασία να καταγράφεται κατά το μήνα Αύγουστο και να είναι της τάξης των 29oC(Ε.Μ.Υ. έτη 1982-2004).
Σημειώνεται ότι η ακτή, εξαιτίας του προσανατολισμού και της μορφολογίας της είναι προστατευμένη από τους επικρατέστερους ανέμους, με εξαίρεση τους βόρειους και βορειοανατολικούς. Η μικρή και μέση ένταση των επικρατούντων ανέμων δεν αναμένεται να προκαλέσουν έντονο κυματισμό που θα επηρέαζε σημαντικά την κολυμβητική ακτή. Στην περιοχή δεν παρατηρούνται ισχυρά ρεύματα, ούτε έντονα φαινόμενα παλίρροιας.
Πιέσεις
Υγρά απόβλητα
Ο παραθεριστικός οικισμός των Αλυκών - Αλικανά, δεν διαθέτει αποχετευτικό δίκτυο και εξυπηρετείται, στο σύνολό του, μέσω ιδιωτικών συστημάτων αποχέτευσης. Ο πληθυσμός του οικισμού αυτού, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΣΥΕ (απογραφή 2011), ανέρχεται σε 341 κατοίκους, και πολλαπλασιάζεται κατά τους θερινούς μήνες. Αν και η παρουσία των συστημάτων αυτών αποτελεί δυνητική πηγή εισροής μικροβιακού φορτίου στη θάλασσα, λόγω της μικρής έκτασης του οικισμού, η πιθανή επιβάρυνση της ποιότητας των κολυμβητικών υδάτων εκτιμάται ως ιδιαίτερα περιορισμένη.
Εκβολές ποταμών, ρεμάτων-εκβάλλοντες αγωγοί
Στο κέντρο της ακτής εντοπίστηκε ο δίαυλος των αλυκών. Η εκβολή αυτή μεταφέρει δυνητικά ρυπαντικό φορτίο από τις αλυκές καθώς και τις απορροές από την ήπια αγροτική δραστηριότητα της ευρύτερης περιοχής. Δεδομένου ότι η λειτουργία των αλυκών έχει σταματήσει από το 1980, δεν αναμένεται να επηρεάσει δυσμενώς την ποιότητα των κολυμβητικών υδάτων. Ακόμα, στο νοτιοανατολικό άκρο της ακτής καταλήγει ο χείμαρρος Σκουρτής. Ο χείμαρρος, δυνητικώς, μεταφέρει ρυπαντικό φορτίο από την αστική περιοχή που βρίσκεται ανάντη της ακτής καθώς και την ήπια αγροτική δραστηριότητα της ευρύτερης περιοχής. Το μεταφερόμενο φορτίο ενδέχεται να περιλαμβάνει συγκεντρώσεις θρεπτικών (κυρίως νιτρικών και φωσφορικών αλάτων) που προέρχονται από τα λιπάσματα και άλλων ουσιών που περιέχονται στα φυτοφάρμακα που εφαρμόζονται στις καλλιέργειες, καθώς και τοξικές ουσίες (πετρελαιοειδή, βαρέα μέταλλα κ.α) από τον ανάντη δρόμο.
Αποτελέσματα επιτόπιας επίσκεψης
Κατά την επί τόπου επίσκεψη στην παραλία, δεν εντοπίστηκε η ύπαρξη πίσσας ή λαδιών παρά μόνο στο βορειανατολικό άκρο μικρή ποσότητα στερεών απορριμμάτων. Ακόμα, παρατηρήθηκαν αφροί στον δίαυλο των αλυκών, χωρίς ωστόσο να καταλήγουν στη θάλασσα. Όσον αφορά στο χώρο των αλυκών παρατηρήθηκε έντονη δυσοσμία, που οφείλεται ενδεχομένως στη στασιμότητα του θαλασσινού νερού στο σημείο αυτό. Γενικώς, τα ύδατα κολύμβησης, αν και καθαρά, παρουσίαζαν μικρή θολότητα λόγω του κυματισμού.
Ευτροφισμός
Αν και το μικρό βάθος των υδάτων αποτελεί ευνοϊκό παράγοντα για την εμφάνιση του φαινόμενου του ευτροφισμού, η θέση της ακτής (εντός ανοιχτού κόλπου) εξασφαλίζει ικανοποιητικό ρυθμό ανανέωσης των υδάτων και περιορίζει τον κίνδυνο εμφάνισης του φαινομένου του ευτροφισμού. Ακόμα, τα ύδατα της ακτής κολύμβησης δεν επηρεάζονται από την απορροή ρυπαντικών φορτίων των κύριων θρεπτικών συστατικών αζώτου και φωσφόρου, που συμβάλλουν στην ανάπτυξη αλγών και ευνοούν την εξέλιξη ευτροφικών φαινομένων. Τα κολυμβητικά ύδατα της ακτής είναι, υπό κανονικές συνθήκες διαυγή και καθαρά κάτι που συνδέεται με χαμηλή παρουσία φυτοπλαγκτόν. Επιπλέον, δεν έχουν καταγραφεί περιστατικά ραγδαίας ανάπτυξης αλγών ή φυτοπλαγκτόν. Με βάση τα παραπάνω εκτιμάται χαμηλός βαθμός επικινδυνότητας ανάπτυξης μακροφυκών και φυτοπλαγκτόν στην ακτή.
Διερεύνηση έκτακτων συνθηκών
Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία των ανέμων και της βροχόπτωσης για την περιοχή, κατά την κολυμβητική περίοδο δεν εμφανίζονται ακραία καιρικά φαινόμενα και, επομένως, δεν αναμένεται ιδιαίτερη επιβάρυνση της θαλάσσιας περιοχής από μεταφορά ρύπων λόγω ισχυρών ανέμων.
Μέτρα αντιμετώπισης
Σε περίπτωση έκτακτου περιστατικού ρύπανσης των υδάτων ή επιβάρυνσης του περιβάλλοντος της ακτής κολύμβησης, ενεργοποιείται μηχανισμός έγκαιρης προειδοποίησης για την πρόληψη και την ασφάλεια των λουομένων. Ο αρμόδιος φορέας διαχείρισης τέτοιων καταστάσεων είναι ο Δήμος Ζακύνθου.
Στις επανορθωτικές ενέργειες περιλαμβάνονται:
- Ενημέρωση του κοινού για την ρύπανση και την εκτιμώμενη διάρκεια αυτής.
- Έκδοση απόφασης προσωρινής διακοπής της κολύμβησης (εάν κριθεί απαραίτητο από τις αρμόδιες Υπηρεσίες).
- Συνέχιση της παρακολούθησης των υδάτων, σύμφωνα με το αντίστοιχο πρόγραμμα παρακολούθησης που εφαρμόζεται στο πλαίσιο της Οδηγίας 2006/7/Ε.Κ., και λήψη πρόσθετου δείγματος, προκειμένου να επιβεβαιωθεί ότι το περιστατικό έχει λήξει. Σε περίπτωση που το πρόγραμμα παρακολούθησης προβλέπει λήψη δείγματος στην περίοδο εμφάνισης της βραχυπρόθεσμης ρύπανσης, το δείγμα αυτό μπορεί να εξαιρεθεί και να αντικατασταθεί από ένα πρόσθετο δείγμα, το οποίο θα ληφθεί 7 ημέρες μετά την εξάλειψη του φαινομένου
Στα ύδατα κολύμβησης έχει καταγραφεί έκτακτο περιστατικό ρύπανσης, όπου με την ενεργοποίηση του μηχανισμού έγκαιρης προειδοποίησης δεν υπήρξε κίνδυνος για την ασφάλεια των λουομένων. Συγκεκριμένα με απόφαση της Περιφερειακής Ενότητας Ζακύνθου, τον Ιούλιο του 2011 απαγορεύτηκαν τα θαλάσσια λουτρά στις εκβολές του χειμάρρου Σκούρτη Αλυκών (έως 100 μ. αριστερά και 100 μ. δεξιά από το σημείο εκβολής), που αποτελεί τμήμα της κολυμβητικής ακτής, καθώς από τα αποτελέσματα εργαστηριακών ελέγχων και επιτόπιων υγειονομικών ερευνών του Τμήματος Περιβαλλοντικής Υγιεινής και Υγειονομικού Ελέγχου Ζακύνθου διαπιστώθηκε μόλυνση ή ρύπανση της θάλασσας στην περιοχή αυτή. Η απαγόρευση αυτή διήρκεσε περίπου ένα μήνα, καθώς από τα αποτελέσματα δειγματοληψιών του επόμενου μήνα προέκυψε βελτίωση στην μικροβιολογική κατάσταση του θαλασσινού νερού.Σχετικά με τη διαχείριση των λυμάτων του οικισμού Αλυκών- Αλικανά, είναι σκόπιμο να διερευνηθεί η εφαρμογή κατάλληλων ιδιωτικών συστημάτων ή η σύνδεση του οικισμού με το δίκτυο αποχέτευσης ώστε να αποτραπεί η δυνητική εισροή ρυπαντικού φορτίου στον υδροφορέα και στη θαλάσσια περιοχή.Σχετικά με την εισροή ρυπαντικού φορτίου μέσω της εκβολής του χειμάρρου Σκούρτη συνιστάται η χρήση Ορθών Γεωργικών Πρακτικών στις καλλιέργειες της ανάντη περιοχής.
Γενικά συνιστάται η αποφυγή κολύμβησης εντός των λιμανιών, των μόνιμων αγκυροβολίων και των ναυπηγείων, 200 μ. εκατέρωθεν από τα στόμια εκβολής των αγωγών εγκαταστάσεων επεξεργασίας λυμάτων, στις εκβολές αγωγών ομβρίων υδάτων μετά από έντονη βροχόπτωση, καθώς και στις εκβολές ρεμάτων συνεχούς ροής.
Στοιχεία επικοινωνίας και πηγές περαιτέρω ενημέρωσης
| Αρμόδια Τοπική Αρχή Δήμος ΖΑΚΥΝΘΟΥ ΠΛ.ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ ΣΟΛΩΜΟΥ 1, ΖΑΚΥΝΘΟΣ, 29100 Τηλέφωνο: 26953-61301 Fax: 2695361314 www.zakynthion.gov.gr dimoszak@otenet.gr Αρμόδια Κρατική Αρχή ΥΠΕΝ Γενική Γραμματεία Φυσικού Περιβάλλοντος και Υδάτων Λεωφόρος Μεσογείων 119, Αθήνα, Τηλέφωνο: 2131513849, 850, 852 www.ypen.gov.gr ggenvr@ypen.gr info@ypen.gov.gr | Αρμόδια Περιφερειακή Αρχή Αποκεντρωμένη Διοίκηση Πελ/σου-Δυτ. Ελλ-Ιον Δ/νση Υδάτων Ιονίου Εθν. Παλαιοκαστρίτσας, 49100 Κέρκυρα Τηλέφωνο: : 26613 61540 Fax: 26613 61553 http://ionio.dasi-ydata.gr/4portal/index.php lagadami@ionianisia.gov.gr | Αρμόδια Υγειονομική Υπηρεσία Περιφέρεια Ιονίων Νήσων Δ/ΝΣΗ ΔΗΜ. ΥΓΕΙΑΣ & ΚΟΙΝ. ΜΕΡΙΜΝΑΣ ΖΑΚΥΝΘΟΥ Ελ. Βενιζέλου 1, 20100 Ζάκυνθος Τηλέφωνο: 2695022616 |
| Έκδοση Tαυτότητας | Ημερομηνία | Επόμενη αναθεώρηση |
| R3 | Μάιος 2015 | Σε περίπτωση σημαντικής μεταβολής στην ποιότητα των κολυμβητικών υδάτων ή στο φυσικό περιβάλλον |
Ευρωπαϊκή Επιτροπή - Ποιότητα υδάτων κολύμβησης: ec.europa.eu/environment/water/water-bathing/index_en.html Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος - Κατάσταση υδάτων κολύμβησης:www.eea.europa.eu/themes/water/status-and-monitoring/state-of-bathing-water Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος: Κεντρικό Αποθετήριο Δεδομένων:cdr.eionet.europa.eu/gr/eu/bwd Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας: www.ypen.gov.gr Μητρώο ταυτοτήτων υδάτων κολύμβησης:bathingwaterprofiles.gr/ Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού:www.culture.gov.gr Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία (Ε.Μ.Υ.): www.emy.gr Περιοχές δικτύου Natura 2000: www.ypen.gov.gr/perivallon/viopoikilotita/diktyo-natura-2000/ Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών:www.hcmr.gr Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων - Υγροτόπων:www.ekby.gr Γαλάζιες σημαίες:www.blueflag.gr ΕΟΤ:gnto.gov.gr Περιφέρεια ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ:http://www.ionianisia.gov.gr/
Το Πρόγραμμα «Ταυτότητες ακτών κολύμβησης» για το έτος 2011 χρηματοδοτήθηκε από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Περιβάλλον & Αειφόρος Ανάπτυξη» (ΕΠΠΕΡΑΑ) του ΕΣΠΑ 2007-2013, με συγχρηματοδότηση από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης.
Για πρόσθετες πληροφορίες και ενημέρωση για το πρόγραμμα και τις κολυμβητικές ακτές της χώρας, υποβολή σχολίων, παρατηρήσεων και ανταλλαγή απόψεων επισκεφτείτε την ηλεκτρονική μας διεύθυνση www.bathingwaterprofiles.gr