Όνομα Ακτής: Χαλκούτσι
	Κωδικός Ταυτότητας: ELBW079227169
	Δήμος Ωρωπού
	Περιφέρεια ΑΤΤΙΚΗΣ
	Αποκεντρωμένη Διοίκηση ΑΤΤΙΚΗΣ

Εισαγωγή

Η θέσπιση Μητρώου Ταυτοτήτων Υδάτων Κολύμβησης υπαγορεύεται από την Ευρωπαϊκή Οδηγία 2006/7/ΕΚ, σχετικά με τη διαχείριση της ποιότητας των υδάτων κολύμβησης και συνιστά μια καινοτόμο προσέγγιση, με βασικό στόχο την ενημέρωση των πολιτών και την παροχή χρήσιμων στοιχείων για την σύγκριση και την επιλογή ακτών κολύμβησης. Η ταυτότητα των υδάτων κολύμβησης παρέχει πληροφορίες για τις φυσικές και γεωγραφικές συνθήκες της περιοχής της ακτής, για τα υδρολογικά χαρακτηριστικά των υδάτων κολύμβησης, καθώς και για την αξιολόγηση των πιθανών κινδύνων ρύπανσης στην περιοχή.

Συμπληρωματικώς του Μητρώου Ταυτοτήτων, κατά τη διάρκεια της κολυμβητικής περιόδου κάθε έτους (από 1η Ιουνίου έως 31η Οκτωβρίου), διενεργούνται συστηματικές δειγματοληψίες και αναλύσεις μικροβιολογικών και άλλων παραμέτρων, με σκοπό την ποιοτική παρακολούθηση και ταξινόμηση των κολυμβητικών υδάτων.

Περιγραφή Ακτής

Η ακτή Χαλκουτσίου ανήκει στα νοτιοδυτικά παράλια του Κεντρικού Τμήματος του Νότιου Ευβοϊκού Κόλπου. Πιο συγκεκριμένα, η ακτή καταλαμβάνει τμήμα του μυχού του ανοιχτού όρμου Χαλκουτσίου, ο οποίος έχει μήκος 1.800 μέτρα. Η παραλία έχει μήκος 420 μέτρα, μέσο πλάτος 5 μέτρα και βόρειο προσανατολισμό. Η παράκτια ζώνη είναι τροποποιημένη, αφού το ανατολικό άκρο της ακτής συμπίπτει με το μόλο των λιμενικών εγκαταστάσεων της περιοχής, επηρεάζοντας σημαντικά τη δομή και το σχήμα της ακτής, ενώ εντοπίζεται συνεχής δόμηση στο μέτωπό της. Το χερσαίο τμήμα της τελευταίας καλύπτεται από αμμώδες υλικό, ενώ παρουσιάζει περιορισμένη χαμηλή βλάστηση. Ο θαλάσσιος πυθμένας είναι αμμώδης, παρουσιάζει βλάστηση θαλάσσιων αγγειόσπερμων σε σχετικά μεγάλα βάθη και έχει ήπια κλίση, αφού η ισοβαθής των 5 μέτρων απαντάται σε απόσταση 200 μέτρων. Τέλος, τα κολυμβητικά ύδατα στα πρώτα μέτρα είναι αβαθή. Η παραλία δεν είναι οργανωμένη και ως εκ τούτου στερείται των ανάλογων υποδομών. Ωστόσο, ανάντη της ακτής λειτουργούν εστιατόρια που καλύπτουν τις βασικές ανάγκες του κοινού. Η κολύμβηση αποτελεί την κύρια δραστηριότητα επί της ακτής, αν και στο ανατολικό άκρο της λειτουργούν οι λιμενικές εγκαταστάσεις του οικισμού. Η περιοχή είναι προσβάσιμη οδικώς αποκλειστικά με ιδιωτικά μέσα μεταφοράς, ενώ ο μέγιστος αριθμός λουομένων εκτιμάται σε 400 άτομα. Η άμεση περιοχή γύρω από την παραλία είναι οικιστική και παραθεριστική με συνεχή αστική δόμηση και περιορισμένη φυσική βλάστηση. Σε μικρότερο βαθμό το έδαφος καλύπτεται από συμπλέγματα καλλιεργειών.

Χρήσεις γης ευρύτερης περιοχής

Η ευρύτερη περιοχή έχει αστική χρήση λόγω του οικισμού Χαλκούτσι ενώ δευτερευόντως είναι αγροτική και καλύπτεται από συμπλέγματα καλλιεργειών, ελαιώνες και αρόσιμες εκτάσεις.

Υπαγωγή - Χαρακτηρισμοί

Η ακτή εντάσσεται στο Υδατικό Σύστημα Αν. Στερεά Ελλάδα (EL07), στην Λεκάνη Απορροής Ποταμού Βοιωτικού Κηφισού (EL0723) και στο Παράκτιο Υδατικό Σύστημα «Κόλπος Αυλίδας» (EL0723C0012N), του οποίου η οικολογική κατάσταση έχει χαρακτηριστεί ως «Μέτρια», με βάση τα αποτελέσματα της ταξινόμησης, που πραγματοποιήθηκε στην 1η αναθεώρηση των Σχεδίων Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών (ΣΔΛΑΠ) και την αντίστοιχη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) (ΦΕΚ Β 4678/29.12.2017). Στο Υδατικό Σύστημα υπάρχει σταθμός επιχειρησιακής παρακολούθησης που έχει οριστεί στο πλαίσιο εφαρμογής του Άρθρου 8 της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ. Στην περιοχή εντοπίζεται ο Ασωπός Ποταμός που αποτελεί υδάτινο σώμα αναγνωρισμένο στο πλαίσιο της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ και ενδέχεται να επηρεάζει την κολυμβητική ακτή. Επίσης, η λεκάνη απορροής του Ασωπού αποτελεί αναγνωρισμένη ευπρόσβλητη περιοχή σε νιτρορύπανση γεωργικής προέλευσης με βάση την Οδηγία 91/676/ΕΟΚ.

Ποιότητα κολυμβητικών υδάτων

Η παραλία Χαλκούτσι αναγνωρίσθηκε ως ακτή κολύμβησης το έτος 1990 και έκτοτε παρακολουθείται στο πλαίσιο των ετησίων προγραμμάτων παρακολούθησης της ποιότητας των κολυμβητικών υδάτων, τα οποία πραγματοποιούνται με ευθύνη του Υπουργείου Παραγωγικής Ανασυγκρότησης Περιβάλλοντος και Ενέργειας.

Από το 2010, η παρακολούθηση και η αξιολόγηση της ποιότητας των υδάτων για τις κολυμβητικές περιόδους πραγματοποιείται σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στην Οδηγία 2006/7/ΕΚ και με συναξιολόγηση των αποτελεσμάτων παρακολούθησης των τελευταίων ετών.

Υδρολογικά, μετεωρολογικά χαρακτηριστικά

Το μέσο ετήσιο ύψος βροχόπτωσης στην περιοχή είναι 425 mm, με το μέγιστο και το ελάχιστο μηνιαίο ύψος να είναι αντίστοιχα 169,3mm και 42,0mm. (Ε.Μ.Υ. Μετεωρολογικός Σταθμός Τανάγρας , έτη 1957-2001). H επικρατέστερη διεύθυνση ανέμου είναι η βορειοδυτική, ακολουθούμενη από δυτική και βορειοανατολική με μικρή ή μέση ένταση (Ε.Μ.Υ. έτη 1957-2001). Η μέση μηνιαία θερμοκρασία της ατμόσφαιρας κατά την κολυμβητική περίοδο είναι 24^oC, με τη μέγιστη μηνιαία θερμοκρασία να καταγράφεται κατά το μήνα Ιούλιο και να είναι της τάξης των 28^oC(Ε.Μ.Υ. έτη 1957-2001).

Η ακτή είναι προστατευμένη έναντι των επικρατέστερων ανέμων που πνέουν στην περιοχή με εξαίρεση τους βορειοανατολικούς. Ως εκ τούτου, δεν αναμένεται συχνή εμφάνιση κυματισμού επί της ακτής. Επιπλέον, στην περιοχή δεν παρατηρούνται έντονα φαινόμενα παλίρροιας, ούτε ισχυρά θαλάσσια ρεύματα.

Πιέσεις

Υγρά απόβλητα

Ο οικισμός Χαλκούτσι δε διαθέτει αποχετευτικό δίκτυο και εξυπηρετείται στο σύνολό του μέσω ιδιωτικών συστημάτων αποχέτευσης. Η παρουσία των συστημάτων αυτών αποτελεί δυνητική πηγή ρύπανσης, καθώς πιθανή διαρροή τους μπορεί να επιφέρει εισροή αυξημένου οργανικού και μικροβιακού φορτίου και φορτίου θρεπτικών στη θάλασσα. Η έλλειψη οργανωμένου συστήματος αποχέτευσης και επεξεργασίας λυμάτων, σε συνδυασμό με τον πληθυσμό του οικισμού, ο οποίος ανέρχεται σε 2.082 μόνιμους κατοίκους (ΕΣΥΕ 2001) και πολλαπλασιάζεται κατά τους θερινούς μήνες, καθιστά σημαντική την πιθανότητα επιβάρυνσης της ποιότητας των υδάτων.

Λιμάνια/Μαρίνες

Στο ανατολικό άκρο της ακτής υπάρχει χώρος ελλιμενισμού ιδιωτικών πλεούμενων. Οι απορρίψεις των σκαφών που διέρχονται από την παραλία και περιλαμβάνουν αστικά απόβλητα και απορρίμματα, καθώς επίσης και η πιθανή διαρροή πετρελαίου από σκάφη με ελλιπή συντήρηση αποτελούν δυνητικές πηγές ρύπανσης.

Εκβολές ποταμών, ρεμάτων-εκβάλλοντες αγωγοί

Ανατολικά της ακτής και σε απόσταση περίπου 700 μέτρων από την περιοχή κολύμβησης εντοπίζεται η εκβολή του Ασωπού ποταμού. Ο Ασωπός δυνητικώς μεταφέρει ρυπαντικό φορτίο από την ευρύτερη περιοχή η οποία χαρακτηρίζεται από αστική, αλλά και έντονη αγροτική και βιομηχανική δραστηριότητα. Συνεπώς, το μεταφερόμενο φορτίο ενδέχεται να περιλαμβάνει αυξημένες συγκεντρώσεις θρεπτικών (κυρίως νιτρικών και φωσφορικών αλάτων) και άλλων ουσιών, οι οποίες προέρχονται από αγροτικές απορροές αλλά και από τα αστικά και βιομηχανικά λύματα.

Λοιπές πηγές

Στην παραλία επιτρέπονται τα κατοικίδια ζώα, ο αριθμός των οποίων δεν εκτιμάται ότι μπορεί να επιβαρύνει την ακτή.

Αποτελέσματα επιτόπιας επίσκεψης

Κατά την επί τόπου επίσκεψη στην παραλία δεν εντοπίστηκε ύπαρξη πίσσας, επιφανειοδραστικών ουσιών (αφροί) ή λαδιών, ενώ και το χερσαίο τμήμα της ακτής ήταν καθαρό από στερεά απορρίμματα. Κατόπιν οπτικής παρατήρησης τα ύδατα χαρακτηρίστηκαν θολά, γεγονός που αποδίδεται στις επικρατούσες μετεωρολογικές συνθήκες (άνεμος, μειωμένη ηλιοφάνεια).

Ευτροφισμός

Αν και τα κολυμβητικά ύδατα είναι υπό κανονικές συνθήκες διαυγή και καθαρά, στον ευρύτερο Κόλπο Αυλίδας έχουν καταγραφεί στο παρελθόν περιστατικά ευτροφισμού. Εξάλλου, η θέση της ακτής εντός του κλειστού και αβαθούς Κόλπου Αυλίδας, συνεπάγεται περιορισμένο ρυθμό ανανέωσης των υδάτων με αποτέλεσμα τη διαμόρφωση ευνοϊκών συνθηκών για την εμφάνιση του φαινομένου του ευτροφισμού. Επιπλέον, τα ύδατα κολύμβησης επηρεάζονται από την απορροή ρυπαντικών φορτίων των κύριων θρεπτικών συστατικών αζώτου και φωσφόρου, που συμβάλλουν στην ανάπτυξη αλγών και ευνοούν την εξέλιξη ευτροφικών φαινομένων. Με βάση τα παραπάνω εκτιμάται υψηλός βαθμός επικινδυνότητας ανάπτυξης μακροφυκών και φυτοπλαγκτόν στην ακτή.

Διερεύνηση έκτακτων συνθηκών

Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία των ανέμων και της βροχόπτωσης για την περιοχή, κατά την κολυμβητική περίοδο δεν εμφανίζονται ακραία καιρικά φαινόμενα και επομένως δεν αναμένεται ιδιαίτερη επιβάρυνση της θαλάσσιας περιοχής από απορροές ομβρίων ή μεταφορά ρύπων λόγω ισχυρών ανέμων.

Μέτρα αντιμετώπισης

Σε περίπτωση έκτακτου περιστατικού ρύπανσης των υδάτων ή επιβάρυνσης του περιβάλλοντος της ακτής κολύμβησης, ενεργοποιείται μηχανισμός έγκαιρης προειδοποίησης για την πρόληψη και την ασφάλεια των λουομένων.
Ο αρμόδιος φορέας διαχείρισης τέτοιων καταστάσεων είναι ο Δήμος Ωρωπού.
Στις επανορθωτικές ενέργειες περιλαμβάνονται:

• Ενημέρωση του κοινού για την ρύπανση και την εκτιμώμενη διάρκεια αυτής.
• Έκδοση απόφασης προσωρινής διακοπής της κολύμβησης (εάν κριθεί απαραίτητο από τις αρμόδιες Υπηρεσίες).
• Συνέχιση της παρακολούθησης των υδάτων, σύμφωνα με το αντίστοιχο πρόγραμμα παρακολούθησης που εφαρμόζεται στο πλαίσιο της Οδηγίας 2006/7/Ε.Κ., και λήψη πρόσθετου δείγματος, προκειμένου να επιβεβαιωθεί ότι το περιστατικό έχει λήξει. Σε περίπτωση που το πρόγραμμα παρακολούθησης προβλέπει λήψη δείγματος στην περίοδο εμφάνισης της βραχυπρόθεσμης ρύπανσης, το δείγμα αυτό μπορεί να εξαιρεθεί και να αντικατασταθεί από ένα πρόσθετο δείγμα, το οποίο θα ληφθεί 7 ημέρες μετά την εξάλειψη του φαινομένου

Η ρύπανση από υπερχειλίσεις ή διαρροές βόθρων είναι μακροπρόθεσμη και για την αντιμετώπισή της είναι απαραίτητη η επεξεργασία και διάθεση των λυμάτων της ευρύτερης αστικής περιοχής, σύμφωνα με τις απαιτήσεις της Οδηγίας 91/271/ΕΟΚ. Η αντιμετώπιση του φαινομένου του ευτροφισμού, σχετίζεται με τη λήψη μέτρων, που έχουν κύριο στόχο τη μείωση των φορτίων θρεπτικών που απορρέουν στην παράκτια περιοχή. Τα μέτρα αφορούν αφενός μεν στη μείωση των εφαρμοζόμενων ποσοτήτων λιπασμάτων στις επιδρούσες λεκάνες απορροής και την εφαρμογή των αρχών του κώδικα ορθής γεωργικής πρακτικής, αφετέρου δε στην ορθή διαχείριση των υγρών βιομηχανικών αποβλήτων και αστικών λυμάτων που καταλήγουν στην παράκτια περιοχή. Στο πλαίσιο προστασίας του ποταμού Ασωπού από την έντονη ανθρωπογενή δραστηριότητα στην περιοχή, είναι σε ισχύ δύο κοινές υπουργικές αποφάσεις. Η ΚΥΑ 106253/2010, η οποία εντάσσει την περιοχή της Λεκάνης απορροής του ποταμού Ασωπού Βοιωτίας στις ευπρόσβλητες στη νιτρορύπανση περιοχές και η ΚΥΑ 20488/2010 βάσει της οποίας καθορίζονται Ποιοτικά Περιβαλλοντικά Πρότυπα στον ποταμό Ασωπό και Οριακές Τιμές Εκπομπών υγρών βιομηχανικών αποβλήτων στη λεκάνη απορροής του Ασωπού. Σχετικά με τη λειτουργία των λιμενικών εγκαταστάσεων συνίσταται η ορθή περιβαλλοντική διαχείριση των αποβλήτων των σκαφών σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία.

Γενικά συνιστάται η αποφυγή κολύμβησης εντός των λιμανιών, των μόνιμων αγκυροβολίων και των ναυπηγείων, 200 μ. εκατέρωθεν από τα στόμια εκβολής των αγωγών εγκαταστάσεων επεξεργασίας λυμάτων, στις εκβολές αγωγών ομβρίων υδάτων μετά από έντονη βροχόπτωση, καθώς και στις εκβολές ρεμάτων συνεχούς ροής.

Στοιχεία επικοινωνίας και πηγές περαιτέρω ενημέρωσης

Χρήσιμες Συνδέσεις

Ευρωπαϊκή Επιτροπή - Ποιότητα υδάτων κολύμβησης: ec.europa.eu/environment/water/water-bathing/index_en.html
Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος - Κατάσταση υδάτων κολύμβησης:www.eea.europa.eu/themes/water/status-and-monitoring/state-of-bathing-water
Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος: Κεντρικό Αποθετήριο Δεδομένων:cdr.eionet.europa.eu/gr/eu/bwd
Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας: www.ypen.gov.gr
Μητρώο ταυτοτήτων υδάτων κολύμβησης:bathingwaterprofiles.gr/
Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού:www.culture.gov.gr
Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία (Ε.Μ.Υ.): www.emy.gr
Περιοχές δικτύου Natura 2000: www.ypen.gov.gr/perivallon/viopoikilotita/diktyo-natura-2000/
Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών:www.hcmr.gr
Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων - Υγροτόπων:www.ekby.gr
Γαλάζιες σημαίες:www.blueflag.gr
ΕΟΤ:gnto.gov.gr
Περιφέρεια ΑΤΤΙΚΗΣ:http://www.patt.gov.gr/main/

Το Πρόγραμμα «Ταυτότητες ακτών κολύμβησης» για το έτος 2011 χρηματοδοτήθηκε από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα
«Περιβάλλον & Αειφόρος Ανάπτυξη» (ΕΠΠΕΡΑΑ) του ΕΣΠΑ 2007-2013, με συγχρηματοδότηση από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης.

Για πρόσθετες πληροφορίες και ενημέρωση για το πρόγραμμα και τις κολυμβητικές ακτές της χώρας, υποβολή σχολίων, παρατηρήσεων και ανταλλαγή απόψεων επισκεφτείτε την ηλεκτρονική μας διεύθυνση www.bathingwaterprofiles.gr