Όνομα Ακτής: Χρυσή Αμμουδιά
	Κωδικός Ταυτότητας: ELBW129011021
	Δήμος Θάσου
	Περιφέρεια ΑΝ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ & ΘΡΑΚΗΣ
	Αποκεντρωμένη Διοίκηση ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ – ΘΡΑΚΗΣ

Εισαγωγή

Η θέσπιση Μητρώου Ταυτοτήτων Υδάτων Κολύμβησης υπαγορεύεται από την Ευρωπαϊκή Οδηγία 2006/7/ΕΚ, σχετικά με τη διαχείριση της ποιότητας των υδάτων κολύμβησης και συνιστά μια καινοτόμο προσέγγιση, με βασικό στόχο την ενημέρωση των πολιτών και την παροχή χρήσιμων στοιχείων για την σύγκριση και την επιλογή ακτών κολύμβησης. Η ταυτότητα των υδάτων κολύμβησης παρέχει πληροφορίες για τις φυσικές και γεωγραφικές συνθήκες της περιοχής της ακτής, για τα υδρολογικά χαρακτηριστικά των υδάτων κολύμβησης, καθώς και για την αξιολόγηση των πιθανών κινδύνων ρύπανσης στην περιοχή.

Συμπληρωματικώς του Μητρώου Ταυτοτήτων, κατά τη διάρκεια της κολυμβητικής περιόδου κάθε έτους (από 1η Ιουνίου έως 31η Οκτωβρίου), διενεργούνται συστηματικές δειγματοληψίες και αναλύσεις μικροβιολογικών και άλλων παραμέτρων, με σκοπό την ποιοτική παρακολούθηση και ταξινόμηση των κολυμβητικών υδάτων.

Περιγραφή Ακτής

Η παραλία Χρυσή Αμμουδιά βρίσκεται στην ανατολική πλευρά της Θάσου και πιο συγκεκριμένα καταλαμβάνει το μυχό του ανοιχτού Όρμου Ποταμιάς. Το μήκος της ακτής είναι 2.800 μέτρα, ενώ το πλάτος της κυμαίνεται από 15 μέτρα έως 60 μέτρα. Η παράκτια ζώνη είναι μερικώς τροποποιημένη, καθόσον τα δύο άκρα της συμπίπτουν με ισάριθμους τεχνητούς βραχίονες. Η ακτή χαρακτηρίζεται από πυκνή, ψηλή επιφανειακή βλάστηση (λεύκες και αλμυρίκια), με εξαίρεση το κεντρικό τμήμα της περιοχής κολύμβησης, στο οποίο επικρατεί χαμηλή βλάστηση. Η παραλία και ο θαλάσσιος πυθμένας είναι αμμώδεις. Τα κολυμβητικά ύδατα στα πρώτα μέτρα είναι αβαθή, με ήπια κλίση πυθμένα (σε απόσταση 350 μέτρων. από την ακτή εντοπίζεται η ισοβαθής των 5 μέτρων). Η παραλία είναι οργανωμένη στο μεγαλύτερο μέρος της και διαθέτει υποδομές εξυπηρέτησης των λουομένων, όπως ξαπλώστρες, ομπρέλες, αποδυτήρια, ντους καθώς και καλάθια ή κάδους απορριμμάτων. Για την εξυπηρέτηση του κοινού λειτουργούν στο όριο της παραλίας αναψυκτήρια. Η ακτή χρησιμοποιείται κατεξοχήν για κολύμβηση, ενώ επιπρόσθετα υπάρχουν εγκαταστάσεις θαλάσσιων και μηχανοκίνητων αθλημάτων. Ο μέγιστος αριθμός λουομένων που συγκεντρώνεται στην ακτή εκτιμάται σε 3.000 άτομα. Στο βόρειο τμήμα της ακτής βρίσκεται χώρος οργανωμένης τουριστικής κατασκήνωσης 200 θέσεων, οι εγκαταστάσεις της οποίας καταλαμβάνουν 500 μέτρα από το συνολικό μήκος της ακτής. Η πρόσβαση στην παραλία γίνεται οδικώς, τόσο με ιδιωτικά μέσα, όσο και με μέσα μαζικής μεταφοράς. Η άμεση περιοχή της ακτής παρουσιάζει στο μεγαλύτερο μέρος της αστική δόμηση αποτελούμενη από ξενοδοχειακές μονάδες και οικίες. Μόνο στο κεντρικό τμήμα της ακτής επικρατούν φυσικές αμμώδεις εκτάσεις γης, ενώ παράλληλα υπάρχει ένας περιορισμένης έκτασης καλαμώνας και η εκβολή ενός ρέματος διαλείπουσας ροής. Πλησίον του νότιου άκρου της ακτής εντοπίζονται η εκβολή ενός διευθετημένου ρέματος μόνιμης ροής και ένας λίθινος βραχίονας μήκους 50 μέτρων. Μετά το νότιο άκρο της ακτής υπάρχει λιμένας, ο οποίος εξυπηρετεί μικρά αλιευτικά σκάφη και σκάφη αναψυχής.

Χρήσεις γης ευρύτερης περιοχής

Η ευρύτερη περιοχή καλύπτεται κυρίως από δασικές εκτάσεις κωνοφόρων δένδρων και θάμνων, ενώ σε μικρότερο βαθμό υπάρχουν καλλιεργήσιμες εκτάσεις με ελαιόδενδρα.

Υπαγωγή - Χαρακτηρισμοί

Η ακτή εντάσσεται στο Υδατικό Σύστημα Θράκη (EL12), στην Λεκάνη Απορροής Ποταμού Θάσου - Σαμοθράκης (EL1242) και στο Παράκτιο Υδατικό Σύστημα «Ακτές Θάσου» (EL1242C0012N), του οποίου η οικολογική κατάσταση έχει χαρακτηριστεί ως «Υψηλή», με βάση τα αποτελέσματα της ταξινόμησης, που πραγματοποιήθηκε στην 1η αναθεώρηση των Σχεδίων Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών (ΣΔΛΑΠ) και την αντίστοιχη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) (ΦΕΚ Β 4680/29.12.2017). Στο Υδατικό Σύστημα αντιστοιχεί σταθμός εποπτικής παρακολούθησης που έχει οριστεί στο πλαίσιο εφαρμογής του Άρθρου 8 της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ. Στην περιοχή δεν εντοπίστηκαν άλλα υδάτινα σώματα που να επηρεάζουν την κολυμβητική ακτή. Η περιοχή της ακτής κολύμβησης χαρακτηρίζεται ως περιοχή προστασίας - διατήρησης φυσικού περιβάλλοντος και είναι ενταγμένη στο δίκτυο Natura 2000 ["Θάσος (Όρος Υψάριο και παράκτια ζώνη), και νησίδες Κοίνυρα, Ξηρονήσι" με κωδικό GR1150012].

Ποιότητα κολυμβητικών υδάτων

Η παραλία Χρυσή Αμμουδιά αναγνωρίσθηκε ως ακτή κολύμβησης το έτος 1992 και έκτοτε παρακολουθείται στο πλαίσιο των ετησίων προγραμμάτων παρακολούθησης της ποιότητας των κολυμβητικών υδάτων, τα οποία πραγματοποιούνται με ευθύνη του Υπουργείου Παραγωγικής Ανασυγκρότησης Περιβάλλοντος και Ενέργειας.

Από το 2010, η παρακολούθηση και η αξιολόγηση της ποιότητας των υδάτων για τις κολυμβητικές περιόδους πραγματοποιείται σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στην Οδηγία 2006/7/ΕΚ και με συναξιολόγηση των αποτελεσμάτων παρακολούθησης των τελευταίων ετών.

Η ακτή έλαβε για το έτος 2014 το βραβείο της Γαλάζιας Σημαίας καλύπτοντας κριτήρια που, συμπληρωματικά με την ποιότητα των υδάτων κολύμβησης και την καθαρότητα της ακτής, σχετίζονται με την οργάνωση της ακτής, την ασφάλεια των επισκεπτών και την προστασία της φύσης.

Υδρολογικά, μετεωρολογικά χαρακτηριστικά

Το μέσο ετήσιο ύψος βροχόπτωσης στην περιοχή είναι 767 mm, με το μέγιστο και το ελάχιστο μηνιαίο ύψος να είναι αντίστοιχα 594mm και 0,5mm.(Ε.Μ.Υ. Μετεωρολογικός Σταθμός Θάσου, έτη 1961-1999). H επικρατέστερη διεύθυνση ανέμου είναι η βόρεια, ακολουθούμενη από βορειοανατολική, νότια με μικρή ένταση (Ε.Μ.Υ. έτη 1975-1997). Η μέση μηνιαία θερμοκρασία της ατμόσφαιρας κατά την κολυμβητική περίοδο είναι 23^oC, με τη μέγιστη μηνιαία θερμοκρασία να καταγράφεται κατά τους μήνες Ιούλιο, Αύγουστο και να είναι της τάξης των 28^oC(Ε.Μ.Υ. έτη 1975-1999).

Σημειώνεται ότι η ακτή, εξαιτίας του προσανατολισμού και της μορφολογίας της, είναι προστατευμένη από τους επικρατέστερους ανέμους, με εξαίρεση τους βορειοανατολικούς. Η μικρή ένταση με την οποία συνήθως πνέουν οι τελευταίοι, οδηγεί στο συμπέρασμα πως σπάνια αναμένεται εμφάνιση αξιόλογου κυματισμού επί της παραλίας. Στην περιοχή δεν παρατηρούνται ισχυρά ρεύματα, ούτε έντονα φαινόμενα παλίρροιας.

Πιέσεις

Υγρά απόβλητα

Ο οικισμός Παναγιάς εξυπηρετείται από την Εγκατάσταση Επεξεργασίας Λυμάτων (ΕΕΛ) Παναγιάς – Ποταμιάς, η οποία έχει σχεδιαστεί για ισοδύναμο πληθυσμό 20.000 κατοίκων. Η ΕΕΛ περιλαμβάνει δευτεροβάθμια επεξεργασία με απομάκρυνση θρεπτικών και απολύμανση, ενώ η διάθεση των επεξεργασμένων λυμάτων περιλαμβάνει επαναχρησιμοποίηση με άρδευση ή εναλλακτικά απευθείας διάθεση σε παρακείμενο της εγκατάστασης ρέμα διαλείπουσας ροής, το οποίο εκβάλλει στο μέσο περίπου της ακτής.

Λιμάνια/Μαρίνες

Στο νότιο άκρο της ακτής λειτουργεί χώρος ελλιμενισμού μικρών αλιευτικών σκαφών και σκαφών αναψυχής. Οι απορρίψεις των σκαφών που προσεγγίζουν την παραλία και περιλαμβάνουν αστικά απόβλητα και απορρίμματα, καθώς επίσης και η πιθανή διαρροή πετρελαίου από σκάφη με ελλιπή συντήρηση αποτελούν δυνητικές πηγές ρύπανσης.

Εκβολές ποταμών, ρεμάτων-εκβάλλοντες αγωγοί

Στο μέσο περίπου της ακτής εντοπίζεται η εκβολή του ρέματος που αποτελεί τον αποδέκτη της ΕΕΛ Παναγιάς - Ποταμιάς. Ακόμα, όπως προαναφέρθηκε, στο νότιο τμήμα της ακτής εκβάλλει διευθετημένος χείμαρρος. Τα δύο ρέματα δυνητικώς μεταφέρουν ρυπαντικό φορτίο από την ευρύτερη περιοχή, η οποία χαρακτηρίζεται από ήπια αγροτική δραστηριότητα (ελαιώνες και ετερογενείς καλλιέργειες). Το μεταφερόμενο φορτίο ενδέχεται να περιλαμβάνει αυξημένες συγκεντρώσεις θρεπτικών (κυρίως νιτρικών και φωσφορικών αλάτων) που προέρχονται από τα λιπάσματα και συγκεντρώσεις άλλων επικίνδυνων ουσιών που περιέχονται στα φυτοφάρμακα που εφαρμόζονται στις καλλιέργειες.

Λοιπές πηγές

Ο αυξημένος αριθμός παραθεριστών και λουομένων που συγκεντρώνεται στην ακτή κατά την κολυμβητική περίοδο, αποτελεί δυνητική πηγή ρύπανσης της ακτής. Στην παραλία επιτρέπονται τα κατοικίδια ζώα, ο αριθμός και η συχνότητα παρουσίας των οποίων εκτιμάται ότι δεν μπορεί να επιβαρύνει την ακτή.

Αποτελέσματα επιτόπιας επίσκεψης

Κατά την επί τόπου επίσκεψη στην παραλία δεν εντοπίστηκε ύπαρξη πίσσας, επιφανειοδραστικών ουσιών (αφροί) ή λαδιών, ούτε παρατηρήθηκαν στερεά απορρίμματα στην παραλία ή στο νερό. Κατόπιν οπτικής παρατήρησης, τα ύδατα χαρακτηρίστηκαν καθαρά και διαυγή. Κατά την επιτόπια επίσκεψη εντοπίστηκε στο βόρειο τμήμα της ακτής πλαστικός αγωγός μικρής παροχετευτικής ικανότητας, ο οποίος φαίνεται όμως ότι είναι ανενεργός.

Ευτροφισμός

Η ακτή κολύμβησης επηρεάζεται εν δυνάμει από την απορροή ρυπαντικών φορτίων των κύριων θρεπτικών συστατικών αζώτου και φωσφόρου, που συμβάλλουν στην ανάπτυξη αλγών και ευνοούν την εξέλιξη ευτροφικών φαινομένων και ειδικότερα από την εκτενή γεωργική δραστηριότητα που αναπτύσσεται στην άμεση περιοχή. Ωστόσο, η θέση της ακτής εντός ανοιχτού κόλπου σε συνδυασμό με το κανονικό βάθος των υδάτων διαμορφώνουν δυσμενείς συνθήκες για την εμφάνιση του φαινόμενου του ευτροφισμού. Τα κολυμβητικά ύδατα είναι υπό κανονικές συνθήκες διαυγή και καθαρά , ενώ στην ακτή δεν έχουν καταγραφεί περιστατικά ραγδαίας ανάπτυξης αλγών ή φυτοπλαγκτόν. Με βάση τα παραπάνω εκτιμάται χαμηλός βαθμός επικινδυνότητας ανάπτυξης μακροφυκών και φυτοπλαγκτόν στην ακτή.

Διερεύνηση έκτακτων συνθηκών

Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία των ανέμων και της βροχόπτωσης για την περιοχή, κατά την κολυμβητική περίοδο δεν εμφανίζονται ακραία καιρικά φαινόμενα και επομένως δεν αναμένεται ιδιαίτερη επιβάρυνση της θαλάσσιας περιοχής από απορροές ομβρίων ή μεταφορά ρύπων λόγω ισχυρών ανέμων. Οι έκτακτες συνθήκες κατά τις οποίες δύναται να επιβαρυνθεί η ποιότητα των υδάτων της ακτής περιλαμβάνουν αστοχία της Εγκατάστασης Επεξεργασίας Λυμάτων ή συγκέντρωση αυξημένου αριθμού λουομένων.

Μέτρα αντιμετώπισης

Σε περίπτωση έκτακτου περιστατικού ρύπανσης των υδάτων ή επιβάρυνσης του περιβάλλοντος της ακτής κολύμβησης, ενεργοποιείται μηχανισμός έγκαιρης προειδοποίησης για την πρόληψη και την ασφάλεια των λουομένων.
Ο αρμόδιος φορέας διαχείρισης τέτοιων καταστάσεων είναι ο Δήμος Θάσου.
Στις επανορθωτικές ενέργειες περιλαμβάνονται:

• Ενημέρωση του κοινού για την ρύπανση και την εκτιμώμενη διάρκεια αυτής.
• Έκδοση απόφασης προσωρινής διακοπής της κολύμβησης (εάν κριθεί απαραίτητο από τις αρμόδιες Υπηρεσίες).
• Συνέχιση της παρακολούθησης των υδάτων, σύμφωνα με το αντίστοιχο πρόγραμμα παρακολούθησης που εφαρμόζεται στο πλαίσιο της Οδηγίας 2006/7/Ε.Κ., και λήψη πρόσθετου δείγματος, προκειμένου να επιβεβαιωθεί ότι το περιστατικό έχει λήξει. Σε περίπτωση που το πρόγραμμα παρακολούθησης προβλέπει λήψη δείγματος στην περίοδο εμφάνισης της βραχυπρόθεσμης ρύπανσης, το δείγμα αυτό μπορεί να εξαιρεθεί και να αντικατασταθεί από ένα πρόσθετο δείγμα, το οποίο θα ληφθεί 7 ημέρες μετά την εξάλειψη του φαινομένου

Σε περίπτωση αστοχίας ή προσωρινής διακοπής της λειτουργίας της ΕΕΛ Παναγιάς - Ποταμιάς, αναμένεται μικρής διάρκειας ρυπαντική επιβάρυνση των υδάτων. Το μικροβιακό φορτίο στην περίπτωση διάθεσης ανεπεξέργαστων λυμάτων αναμένεται να είναι της τάξης των 107 Ε. Coli/100 ml. Με την προϋπόθεση ότι η διάθεση των ανεπεξέργαστων ή των μερικώς επεξεργασμένων λυμάτων δε θα διαρκέσει για μεγάλο χρονικό διάστημα, δεν προκύπτει άμεσος κίνδυνος για την υγεία των λουομένων. Σε κάθε περίπτωση, ο φορέας λειτουργίας της ΕΕΛ πρέπει αμέσως να προβεί στις απαιτούμενες ενέργειες για την ταχεία επαναφορά της αποδοτικής λειτουργίας της ΕΕΛ. Εάν οι διορθωτικές ενέργειες απαιτούν μεγάλο χρονικό διάστημα και συνεχιστεί η διάθεση ανεπεξέργαστων λυμάτων, ο αρμόδιος φορέας θα εκτιμήσει την κατάσταση και θα εξετάσει την αναγκαιότητα προσωρινής απαγόρευσης της κολύμβησης. Για τη μείωση του φορτίου θρεπτικών που απορρέει στην παράκτια περιοχή και προέρχεται από γεωργικές δραστηριότητες συνιστάται η εφαρμογή των αρχών του Κώδικα Ορθής Γεωργικής Πρακτικής, η οποία έχει σαν αποτέλεσμα τη μείωση των εφαρμοζόμενων ποσοτήτων λιπασμάτων. Σχετικά με τον κίνδυνο ρύπανσης της θάλασσας από αυξημένο αριθμό λουομένων που συγκεντρώνεται στην παραλία, αναρτώνται σε ευδιάκριτο σημείο μέτρα καλής συμπεριφοράς λουομένων, τα οποία περιλαμβάνουν την αποφυγή χρήσης αντηλιακού μισή ώρα πριν την είσοδο στο νερό και τη συστηματική χρήση των κάδων για την απόθεση απορριμμάτων.

Γενικά συνιστάται η αποφυγή κολύμβησης εντός των λιμανιών, των μόνιμων αγκυροβολίων και των ναυπηγείων, 200 μ. εκατέρωθεν από τα στόμια εκβολής των αγωγών εγκαταστάσεων επεξεργασίας λυμάτων, στις εκβολές αγωγών ομβρίων υδάτων μετά από έντονη βροχόπτωση, καθώς και στις εκβολές ρεμάτων συνεχούς ροής.

Στοιχεία επικοινωνίας και πηγές περαιτέρω ενημέρωσης

Χρήσιμες Συνδέσεις

Ευρωπαϊκή Επιτροπή - Ποιότητα υδάτων κολύμβησης: ec.europa.eu/environment/water/water-bathing/index_en.html
Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος - Κατάσταση υδάτων κολύμβησης:www.eea.europa.eu/themes/water/status-and-monitoring/state-of-bathing-water
Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος: Κεντρικό Αποθετήριο Δεδομένων:cdr.eionet.europa.eu/gr/eu/bwd
Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας: www.ypen.gov.gr
Μητρώο ταυτοτήτων υδάτων κολύμβησης:bathingwaterprofiles.gr/
Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού:www.culture.gov.gr
Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία (Ε.Μ.Υ.): www.emy.gr
Περιοχές δικτύου Natura 2000: www.ypen.gov.gr/perivallon/viopoikilotita/diktyo-natura-2000/
Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών:www.hcmr.gr
Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων - Υγροτόπων:www.ekby.gr
Γαλάζιες σημαίες:www.blueflag.gr
ΕΟΤ:gnto.gov.gr
Περιφέρεια ΑΝ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ & ΘΡΑΚΗΣ:http://www.pamth.gov.gr/

Το Πρόγραμμα «Ταυτότητες ακτών κολύμβησης» για το έτος 2011 χρηματοδοτήθηκε από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα
«Περιβάλλον & Αειφόρος Ανάπτυξη» (ΕΠΠΕΡΑΑ) του ΕΣΠΑ 2007-2013, με συγχρηματοδότηση από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης.

Για πρόσθετες πληροφορίες και ενημέρωση για το πρόγραμμα και τις κολυμβητικές ακτές της χώρας, υποβολή σχολίων, παρατηρήσεων και ανταλλαγή απόψεων επισκεφτείτε την ηλεκτρονική μας διεύθυνση www.bathingwaterprofiles.gr