Όνομα Ακτής: Αλυκές
	Κωδικός Ταυτότητας: ELBW089105027
	Δήμος Βόλου
	Περιφέρεια ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ
	Αποκεντρωμένη Διοίκηση ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ - ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

Εισαγωγή

Η θέσπιση Μητρώου Ταυτοτήτων Υδάτων Κολύμβησης υπαγορεύεται από την Ευρωπαϊκή Οδηγία 2006/7/ΕΚ, σχετικά με τη διαχείριση της ποιότητας των υδάτων κολύμβησης και συνιστά μια καινοτόμο προσέγγιση, με βασικό στόχο την ενημέρωση των πολιτών και την παροχή χρήσιμων στοιχείων για την σύγκριση και την επιλογή ακτών κολύμβησης. Η ταυτότητα των υδάτων κολύμβησης παρέχει πληροφορίες για τις φυσικές και γεωγραφικές συνθήκες της περιοχής της ακτής, για τα υδρολογικά χαρακτηριστικά των υδάτων κολύμβησης, καθώς και για την αξιολόγηση των πιθανών κινδύνων ρύπανσης στην περιοχή.

Συμπληρωματικώς του Μητρώου Ταυτοτήτων, κατά τη διάρκεια της κολυμβητικής περιόδου κάθε έτους (από 1η Ιουνίου έως 31η Οκτωβρίου), διενεργούνται συστηματικές δειγματοληψίες και αναλύσεις μικροβιολογικών και άλλων παραμέτρων, με σκοπό την ποιοτική παρακολούθηση και ταξινόμηση των κολυμβητικών υδάτων.

Περιγραφή Ακτής

Η κολυμβητική ακτή Αλυκές βρίσκεται στα βορειοδυτικά παράλια του Παγασητικού Κόλπου στον οικισμό Νέες Παγασές (6 χλμ νοτιοδυτικά από τον Βόλο). Η ακτή αποτελεί το παράλιο τμήμα ενός ανοιχτού κόλπου μήκους 1,8 χλμ. Η κολυμβητική ακτή έχει μήκος 800 μ., μέσο πλάτος 20 μ. και προσανατολισμό ανατολικό. Η παράκτια ζώνη και ο θαλάσσιος πυθμένας είναι αμμώδεις. Τα κολυμβητικά ύδατα στα πρώτα μέτρα είναι αβαθή ενώ η κλίση του πυθμένα είναι ήπια (η ισοβαθής των 5 μ. βρίσκεται σε απόσταση 60 μ από την ακτή). Η παράκτια ζώνη είναι τροποποιημένη, καθώς κατά μήκος της ακτής υπάρχουν τεχνητά έργα, τα οποία αφορούν σε συστήματα προβόλων, υφάλων και εξάλων κυματοθραυστών από φυσικούς ογκολίθους που λειτουργούν ως ανάχωμα. Στο ανώτερο τμήμα της κολυμβητικής ακτής έχουν κατασκευαστεί πλατφόρμες από σκυρόδεμα, όπου τοποθετούνται τραπεζοκαθίσματα από τα εστιατόρια και τα αναψυκτήρια που βρίσκονται ανάντη της ακτής. Επίσης τμήματα του επαρχιακού δρόμου και του παραλιακού πεζόδρομου διέρχονται στο ανώτερο τμήμα της ακτής και περιορίζουν το χερσαίο τμήμα της ακτής, ενώ στη ζώνη κυματωγής, σε μερικά σημεία, έχει γίνει διαμόρφωση του χώρου με ξύλινες κατασκευές και φερτό υλικό για δενδροφύτευση (φοίνικες). Στην ακτή εκβάλουν μικρά διαμορφωμένα ρέματα διαλείπουσας ροή. Η θαλάσσια βιοποικιλότητας της ακτής περιλαμβάνει λειμώνες θαλάσσιων φανερόγαμων, φαιοφύκη, χλωροφύκη (είδος: Acetabularia) και μαλάκια (γαστερόποδα, πεταλίδες και δίθυρα όστρακα). Η πρόσβαση στην παραλία γίνεται οδικώς μέσω της ασφαλτοστρωμένη οδό Ιατρίδη, με ιδιωτικά και δημόσια μέσα μεταφοράς. Η παραλία είναι οργανωμένη και διαθέτει υποδομές όπως ξαπλώστρες, ομπρέλες, ντους, καλάθια απορριμμάτων και ναυαγοσώστη. Οι δραστηριότητες που αναπτύσσονται περιλαμβάνουν αθλητικές δραστηριότητες και θαλάσσια αθλήματα. Η κολύμβηση αποτελεί την κύρια δραστηριότητα επί της ακτής ενώ στα κολυμβητικά της ύδατα αγκυροβολούν μικρά σκάφη. Ο μέγιστος αριθμός λουομένων εκτιμάται σε 800 άτομα. Η άμεση περιοχή της κολυμβητικής ακτής είναι οικιστική με συνεχούς δόμηση. Στα ανάντη της ακτής υπάρχουν τουριστικές εγκαταστάσεις (αναψυκτήρια και εστιατόρια). Η βλάστηση στην περιοχή αποτελείται κυρίως από καλλιέργειες και χαμηλή βλάστηση (θάμνοι και χορτολίβαδα). Στα βόρεια υπάρχει ένα αγκυροβόλιο για μικρά σκάφη ενώ δυτικά, σε απόσταση περίπου 400 μ., διέρχεται η εθνική οδός Αθήνα – Βόλος. Επίσης στην περιοχή παλιά λειτουργούσαν αλυκές ενώ βόρεια της ακτής έχουν βρεθεί αρχαιολογικά ευρήματα από την αρχαία Παγάσες.

Χρήσεις γης ευρύτερης περιοχής

Η ευρύτερη περιοχή καλύπτεται κυρίως από καλλιέργειες, ελαιώνες και χαμηλή βλάστηση, ενώ ένα σημαντικό της ποσοστό της έχει αστική χρήση.

Υπαγωγή - Χαρακτηρισμοί

Η ακτή εντάσσεται στο Υδατικό Σύστημα Θεσσαλία (EL08), στην Λεκάνη Απορροής Ποταμού Ρεμάτων Αλμυρού - Πηλίου (EL0817) και στο Παράκτιο Υδατικό Σύστημα «Όρμος Βόλου» (EL0817C0007H), του οποίου η οικολογική κατάσταση έχει χαρακτηριστεί ως «Μέτρια», με βάση τα αποτελέσματα της ταξινόμησης, που πραγματοποιήθηκε στην 1η αναθεώρηση των Σχεδίων Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών (ΣΔΛΑΠ) και την αντίστοιχη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) (αρ.οικ. 909/25.09.2014 Υ.Α. (ΦΕΚ Β' 2561)). Στο Υδατικό Σύστημα υπάρχει σταθμός επιχειρησιακής παρακολούθησης που έχει οριστεί στο πλαίσιο εφαρμογής του Άρθρου 8 της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ. Στην περιοχή δεν εντοπίστηκαν άλλα υδάτινα σώματα, αναγνωρισμένα στο πλαίσιο της Οδηγίας 2000/60 που να επηρεάζουν την κολυμβητική ακτή.

Ποιότητα κολυμβητικών υδάτων

Η παραλία Αλυκές αναγνωρίσθηκε ως ακτή κολύμβησης το έτος 1995 και έκτοτε παρακολουθείται στο πλαίσιο των ετησίων προγραμμάτων παρακολούθησης της ποιότητας των κολυμβητικών υδάτων, τα οποία πραγματοποιούνται με ευθύνη του Υπουργείου Παραγωγικής Ανασυγκρότησης Περιβάλλοντος και Ενέργειας.

Από το 2010, η παρακολούθηση και η αξιολόγηση της ποιότητας των υδάτων για τις κολυμβητικές περιόδους πραγματοποιείται σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στην Οδηγία 2006/7/ΕΚ και με συναξιολόγηση των αποτελεσμάτων παρακολούθησης των τελευταίων ετών.

Η ακτή έλαβε για το έτος 2014 το βραβείο της Γαλάζιας Σημαίας καλύπτοντας κριτήρια που, συμπληρωματικά με την ποιότητα των υδάτων κολύμβησης και την καθαρότητα της ακτής, σχετίζονται με την οργάνωση της ακτής, την ασφάλεια των επισκεπτών και την προστασία της φύσης.

Υδρολογικά, μετεωρολογικά χαρακτηριστικά

Το μέσο ετήσιο ύψος βροχόπτωσης στην περιοχή είναι 495 mm, με το μέγιστο και το ελάχιστο μηνιαίο ύψος να είναι αντίστοιχα 591,1mm και 0,2mm. (Ε.Μ.Υ. Μετεωρολογικός Σταθμός Βόλου, έτη 1956-1983). H επικρατέστερη διεύθυνση ανέμου είναι η βόρεια, ακολουθούμενη από νότια και νοτιοανατολική με μικρή ή μέση ένταση (Ε.Μ.Υ. έτη 1956-1988). Η μέση μηνιαία θερμοκρασία της ατμόσφαιρας κατά την κολυμβητική περίοδο είναι 24^oC, με τη μέγιστη μηνιαία θερμοκρασία να καταγράφεται κατά το μήνα Ιούλιο και να είναι της τάξης των 31^oC(Ε.Μ.Υ. έτη 1960-1988).

Σημειώνεται ότι η ακτή, εξαιτίας του προσανατολισμού και της μορφολογίας της δεν είναι προστατευμένη από τους επικρατέστερους ανέμους, με εξαίρεση τους βόρειους. Στην περιοχή δεν παρατηρούνται ισχυρά ρεύματα, ούτε έντονα φαινόμενα παλίρροιας. Επίσης η στάθμης της θάλασσας ανεβαίνει κατά 0,80 μετρά όταν πνέουν νότιοι ή βόρειοι άνεμοι αντιστοίχως.

Πιέσεις

Υγρά απόβλητα

Ο οικισμός του Παγασές διαθέτει χωριστικό δίκτυο αποχέτευσης, το οποίο καλύπτει το μεγαλύτερο τμήμα του οικισμού (90%) και εξυπηρετείται από την Εγκατάσταση Επεξεργασίας Λυμάτων (ΕΕΛ) του Βόλου, η οποία έχει σχεδιαστεί για ισοδύναμο πληθυσμό 170000 κατοίκους. Η ΕΕΛ περιλαμβάνει δευτεροβάθμια επεξεργασία με απομάκρυνση θρεπτικών και απολύμανση, ενώ η διάθεση των επεξεργασμένων λυμάτων γίνεται μέσω υποθαλάσσιου αγωγού η εκβολή του οποίου εντοπίζεται 400 μ. νότια από το ακρωτήρι Αγκίστρι στον Παγασητικό Κόλπο.

Λιμάνια/Μαρίνες

Στο βόρειο άκρο της ακτής, σε απόσταση περίπου 20 μ. από την περιοχή κολύμβησης, υπάρχει χώρος ελλιμενισμού μικρών ιδιωτικών πλεούμενων. Οι απορρίψεις των μικρών σκαφών που προσεγγίζουν την παραλία και περιλαμβάνουν αστικά απόβλητα και απορρίμματα καθώς επίσης και η πιθανή διαρροή πετρελαίου από σκάφη με ελλιπή συντήρηση αποτελούν δυνητικές πηγές ρύπανσης.

Εκβολές ποταμών, ρεμάτων-εκβάλλοντες αγωγοί

Εκατέρωθεν της ακτής εντοπίστηκαν οι εκβολές αγωγών μεταφοράς ομβρίων και μικρά ρέματα διαλείπουσας ροής. Λόγω του αστικού χαρακτήρα της άμεσης περιοχής οι επιφανειακές απορροές από τους δρόμους και τους χώρους στάθμευσης των οχημάτων είναι δυνατόν να είναι επιβαρυμένες με τοξικές ουσίες (πετρελαιοειδή, μόλυβδος κάδμιο κ.α).

Λοιπές πηγές

Στην παραλία επιτρέπονται τα κατοικίδια ζώα, ο αριθμός και η συχνότητα παρουσίας των οποίων δεν εκτιμάται ότι μπορεί να επιβαρύνει την ακτή.

Αποτελέσματα επιτόπιας επίσκεψης

Κατά την επί τόπου επίσκεψη στην παραλία δεν εντοπίστηκε ύπαρξη πίσσας ή λαδιών. Στην ακτή εντοπίστηκε περιορισμένη ποσότητα φυτικών εκβρασμάτων από θαλάσσια φανερόγαμα και περιορισμένη ποσότητα από οικιακά απορρίμματα. Επίσης παρατηρήθηκε ότι τα κολυμβητικά ύδατα είχαν μικρή θολότητα, περιορισμένη συγκέντρωση επιφανειοδραστικών ουσιών (αφροί) και περιορισμένη ποσότητα από στερεά απορρίμματα

Ευτροφισμός

Στην θαλάσσια περιοχή του Όρμου του Βόλου έχουν παρατηρηθεί φαινόμενα ευτροφισμού και μεγάλη συγκέντρωση φυτοπλαγκτού, συγκεκριμένα τον Ιούλιο 1987 (ερυθρά παλίρροια) και το Μάιο 1989 (πλαγκτονική άνθηση). Επίσης κατά την επιτόπια επίσκεψη παρατηρήθηκε ότι τα κολυμβητικά ύδατα είχαν μικρή θολότητα. Η περιοχή κολύμβησης επηρεάζεται από την απορροή ρυπαντικών φορτίων των κύριων θρεπτικών συστατικών αζώτου και φωσφόρου, τα οποία συμβάλλουν στην ανάπτυξη αλγών και ευνοούν την εξέλιξη φαινομένων ευτροφισμού. Η τοποθεσία της ακτής, εντός του Όρμου του Βόλου, καθώς επίσης το μικρό βάθος των νερών και τα ασθενή ρεύματα στην περιοχή, συνεπάγεται με περιορισμό του ρυθμό ανανέωσης των υδάτων με αποτέλεσμα τη διαμόρφωση ευνοϊκών συνθηκών για την εμφάνιση του φαινομένου του ευτροφισμού. Με βάση τα παραπάνω αλλά και τις πιέσεις που δέχεται η ακτή εκτιμάται υψηλός ο βαθμός επικινδυνότητας ανάπτυξης μακροφυκών και φυτοπλαγκτόν στην ακτή.

Διερεύνηση έκτακτων συνθηκών

Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία των ανέμων και της βροχόπτωσης για την περιοχή, κατά την κολυμβητική περίοδο δεν εμφανίζονται ακραία καιρικά φαινόμενα και, επομένως, δεν αναμένεται ιδιαίτερη επιβάρυνση της θαλάσσιας περιοχής από απορροές ομβρίων ή/και μεταφορά ρύπων λόγω ισχυρών ανέμων.

Μέτρα αντιμετώπισης

Σε περίπτωση έκτακτου περιστατικού ρύπανσης των υδάτων ή επιβάρυνσης του περιβάλλοντος της ακτής κολύμβησης, ενεργοποιείται μηχανισμός έγκαιρης προειδοποίησης για την πρόληψη και την ασφάλεια των λουομένων.
Ο αρμόδιος φορέας διαχείρισης τέτοιων καταστάσεων είναι ο Δήμος Βόλου.
Στις επανορθωτικές ενέργειες περιλαμβάνονται:

• Ενημέρωση του κοινού για την ρύπανση και την εκτιμώμενη διάρκεια αυτής.
• Έκδοση απόφασης προσωρινής διακοπής της κολύμβησης (εάν κριθεί απαραίτητο από τις αρμόδιες Υπηρεσίες).
• Συνέχιση της παρακολούθησης των υδάτων, σύμφωνα με το αντίστοιχο πρόγραμμα παρακολούθησης που εφαρμόζεται στο πλαίσιο της Οδηγίας 2006/7/Ε.Κ., και λήψη πρόσθετου δείγματος, προκειμένου να επιβεβαιωθεί ότι το περιστατικό έχει λήξει. Σε περίπτωση που το πρόγραμμα παρακολούθησης προβλέπει λήψη δείγματος στην περίοδο εμφάνισης της βραχυπρόθεσμης ρύπανσης, το δείγμα αυτό μπορεί να εξαιρεθεί και να αντικατασταθεί από ένα πρόσθετο δείγμα, το οποίο θα ληφθεί 7 ημέρες μετά την εξάλειψη του φαινομένου

Η αντιμετώπιση του φαινομένου του ευτροφισμού, σχετίζεται με τη λήψη μέτρων, με κύριο στόχο τη μείωση των φορτίων θρεπτικών που επηρεάζουν την παράκτια περιοχή. Τα μέτρα αφορούν τη μείωση των εφαρμοζόμενων ποσοτήτων λιπασμάτων στις επιδρούσες λεκάνες απορροής στον όρμο Βόλου και την εφαρμογή των αρχών του κώδικα ορθής γεωργικής πρακτικής.Σχετικά με τη λειτουργία του αλιευτικού καταφύγιου συνιστάται η ορθή περιβαλλοντική διαχείριση των αποβλήτων των σκαφών σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία.

Γενικά συνιστάται η αποφυγή κολύμβησης εντός των λιμανιών, των μόνιμων αγκυροβολίων και των ναυπηγείων, 200 μ. εκατέρωθεν από τα στόμια εκβολής των αγωγών εγκαταστάσεων επεξεργασίας λυμάτων, στις εκβολές αγωγών ομβρίων υδάτων μετά από έντονη βροχόπτωση, καθώς και στις εκβολές ρεμάτων συνεχούς ροής.

Στοιχεία επικοινωνίας και πηγές περαιτέρω ενημέρωσης

Χρήσιμες Συνδέσεις

Ευρωπαϊκή Επιτροπή - Ποιότητα υδάτων κολύμβησης: ec.europa.eu/environment/water/water-bathing/index_en.html
Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος - Κατάσταση υδάτων κολύμβησης:www.eea.europa.eu/themes/water/status-and-monitoring/state-of-bathing-water
Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος: Κεντρικό Αποθετήριο Δεδομένων:cdr.eionet.europa.eu/gr/eu/bwd
Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας: www.ypen.gov.gr
Μητρώο ταυτοτήτων υδάτων κολύμβησης:bathingwaterprofiles.gr/
Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού:www.culture.gov.gr
Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία (Ε.Μ.Υ.): www.emy.gr
Περιοχές δικτύου Natura 2000: www.ypen.gov.gr/perivallon/viopoikilotita/diktyo-natura-2000/
Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών:www.hcmr.gr
Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων - Υγροτόπων:www.ekby.gr
Γαλάζιες σημαίες:www.blueflag.gr
ΕΟΤ:gnto.gov.gr
Περιφέρεια ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ:http://www.pthes.gov.gr/

Το Πρόγραμμα «Ταυτότητες ακτών κολύμβησης» για το έτος 2011 χρηματοδοτήθηκε από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα
«Περιβάλλον & Αειφόρος Ανάπτυξη» (ΕΠΠΕΡΑΑ) του ΕΣΠΑ 2007-2013, με συγχρηματοδότηση από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης.

Για πρόσθετες πληροφορίες και ενημέρωση για το πρόγραμμα και τις κολυμβητικές ακτές της χώρας, υποβολή σχολίων, παρατηρήσεων και ανταλλαγή απόψεων επισκεφτείτε την ηλεκτρονική μας διεύθυνση www.bathingwaterprofiles.gr