Όνομα Ακτής: Βασιλικά
	Κωδικός Ταυτότητας: ELBW069211085
	Δήμος Σαλαμίνας
	Περιφέρεια ΑΤΤΙΚΗΣ
	Αποκεντρωμένη Διοίκηση ΑΤΤΙΚΗΣ

Εισαγωγή

Η θέσπιση Μητρώου Ταυτοτήτων Υδάτων Κολύμβησης υπαγορεύεται από την Ευρωπαϊκή Οδηγία 2006/7/ΕΚ, σχετικά με τη διαχείριση της ποιότητας των υδάτων κολύμβησης και συνιστά μια καινοτόμο προσέγγιση, με βασικό στόχο την ενημέρωση των πολιτών και την παροχή χρήσιμων στοιχείων για την σύγκριση και την επιλογή ακτών κολύμβησης. Η ταυτότητα των υδάτων κολύμβησης παρέχει πληροφορίες για τις φυσικές και γεωγραφικές συνθήκες της περιοχής της ακτής, για τα υδρολογικά χαρακτηριστικά των υδάτων κολύμβησης, καθώς και για την αξιολόγηση των πιθανών κινδύνων ρύπανσης στην περιοχή.

Συμπληρωματικώς του Μητρώου Ταυτοτήτων, κατά τη διάρκεια της κολυμβητικής περιόδου κάθε έτους (από 1η Ιουνίου έως 31η Οκτωβρίου), διενεργούνται συστηματικές δειγματοληψίες και αναλύσεις μικροβιολογικών και άλλων παραμέτρων, με σκοπό την ποιοτική παρακολούθηση και ταξινόμηση των κολυμβητικών υδάτων.

Περιγραφή Ακτής

Η παραλία Βασιλικά βρίσκεται στον Όρμο Βασιλικά, στα βορειοδυτικά παράλια της Νήσου Σαλαμίνα. Η παράκτια ζώνη της παραλίας καλύπτεται από χαλίκια και ο θαλάσσιος πυθμένας της από άμμο. Η ακτή είναι μερικώς τροποποιημένη λόγω ύπαρξης προβλήτας από σκυρόδεμα (μήκους 125μ.) κατά μήκος του βόρειο τμήματος της ακτής. Η προβλήτα περιλαμβάνει σημεία με σκάλες για την πρόσβαση λουομένων στο νερό και γλίστρες για την καθέλκυση σκαφών. Το μεγαλύτερο τμήμα της έχει καταρρεύσει. Στο βόρειο άκρο της ακτής υπάρχει μία ακόμη γλίστρα όπου πραγματοποιείται ανέλκυση και καθέλκυση σκαφών. Το υπόλοιπο τμήμα της παραλίας είναι ελαφρώς τροποποιημένο. Κατά μήκος της ακτής φύεται βλάστηση από αλμυρίκια. Η θαλάσσια βιοποικιλότητα περιλαμβάνει κυρίως χλωροφύκη, φαιοφύκη, μαλάκια (πεταλίδες και δίθυρα όστρακα) και εχινόδερμα (αχινοί). Η ακτή βρίσκεται στο βόρειο τμήμα ενός ανοιχτού όρμου μήκους 7.700μ., περίπου. Έχει μήκος 450μ., μέσο πλάτος 10μ. και έχει προσανατολισμό δυτικό. Τα κολυμβητικά ύδατα στα πρώτα μέτρα είναι ρηχά, με ήπια κλίση πυθμένα (σε απόσταση 220μ. από την ακτή, το βάθος προσεγγίζει τα 5μ.). Η πρόσβαση στην παραλία γίνεται οδικώς μέσω υφιστάμενου παραλιακού δρόμου που βρίσκεται στο όριο της ακτής. Η παραλία κατά κύριο λόγο δεν είναι οργανωμένη με εξαίρεση ένα μικρό τμήμα της όπου υπάρχουν λιγοστές ομπρέλες, ξαπλώστρες, ντους, κάδοι και καλάθια απορριμμάτων. Το νότιο τμήμα της ακτής είναι οργανωμένο με παγκάκια, κιόσκια και παιδότοπους. Οι λουόμενοι δύναται να εξυπηρετηθούν όσον αφορά στις βασικές τους ανάγκες, από τον οικισμό που εκτείνεται στην άμεση περιοχή. Η κολύμβηση είναι η κύρια δραστηριότητα επί της ακτής. Ο μέγιστος αριθμός λουομένων εκτιμάται σε 500 άτομα. H άμεση περιοχή γύρω από την ακτή είναι οικιστική με ασυνεχή δόμηση. Σημαντική έκταση, καταλαμβάνουν, επίσης, οι καλλιεργήσιμες εκτάσεις.

Χρήσεις γης ευρύτερης περιοχής

Στην ευρύτερη περιοχή της ακτής κυριαρχούν η αστική χρήση και οι καλλιέργειες.

Υπαγωγή - Χαρακτηρισμοί

Η ακτή εντάσσεται στο Υδατικό Σύστημα Αττική (EL06), στην Λεκάνη Απορροής Ποταμού Λεκανοπεδίου Αττικής (EL0626) και στο Παράκτιο Υδατικό Σύστημα «Δυτικός Κόλπος Ελευσίνας» (EL0626C0006N), του οποίου η οικολογική κατάσταση έχει χαρακτηριστεί ως «Ελλιπής», με βάση τα αποτελέσματα της ταξινόμησης, που πραγματοποιήθηκε στην 1η αναθεώρηση των Σχεδίων Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών (ΣΔΛΑΠ) και την αντίστοιχη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) (ΦΕΚ Β 4678/29.12.2017). Στο Υδατικό Σύστημα υπάρχει σταθμός επιχειρησιακής παρακολούθησης που έχει οριστεί στο πλαίσιο εφαρμογής του Άρθρου 8 της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ. Η οικολογική κατάσταση του εν λόγω Παράκτιου Υδατικού Συστήματος, έχει χαρακτηριστεί ως «Ελλιπής», με βάση τα αποτελέσματα της ταξινόμησης, που πραγματοποιήθηκε στην 1η αναθεώρηση των Σχεδίων Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών (ΣΔΛΑΠ) και την αντίστοιχη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) (ΦΕΚ Β 4677/29.12.2017). Στην περιοχή δεν εντοπίστηκαν άλλα υδάτινα σώματα, αναγνωρισμένα στο πλαίσιο της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ που να επηρεάζουν την κολυμβητική ακτή. Η ακτή ανήκει στον «ΚΟΛΠΟ ΤΗΣ ΕΛΕΥΣΙΝΑΣ» που έχει αναγνωριστεί ως ευαίσθητη περιοχή στην παρουσία θρεπτικών ουσιών με βάση την Οδηγία 91/271/ΕΟΚ.

Ποιότητα κολυμβητικών υδάτων

Η παραλία Βασιλικά αναγνωρίσθηκε ως ακτή κολύμβησης το έτος 1990 και έκτοτε παρακολουθείται στο πλαίσιο των ετησίων προγραμμάτων παρακολούθησης της ποιότητας των κολυμβητικών υδάτων, τα οποία πραγματοποιούνται με ευθύνη του Υπουργείου Παραγωγικής Ανασυγκρότησης Περιβάλλοντος και Ενέργειας.

Από το 2010, η παρακολούθηση και η αξιολόγηση της ποιότητας των υδάτων για τις κολυμβητικές περιόδους πραγματοποιείται σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στην Οδηγία 2006/7/ΕΚ και με συναξιολόγηση των αποτελεσμάτων παρακολούθησης των τελευταίων ετών.

Υδρολογικά, μετεωρολογικά χαρακτηριστικά

Το μέσο ετήσιο ύψος βροχόπτωσης στην περιοχή είναι 407 mm, με το μέγιστο και το ελάχιστο μηνιαίο ύψος να είναι αντίστοιχα 244,6mm και 0mm. (Ε.Μ.Υ. Μετεωρολογικός Σταθμός Ελευσίνας, έτη 1951-2005). H επικρατέστερη διεύθυνση ανέμου είναι η βόρεια, ακολουθούμενη από νότια και βορειοδυτική με μικρή ή μέση ένταση (Ε.Μ.Υ. έτη 1958-2001). Η μέση μηνιαία θερμοκρασία της ατμόσφαιρας κατά την κολυμβητική περίοδο είναι 25^oC, με τη μέγιστη μηνιαία θερμοκρασία να καταγράφεται κατά το μήνα Ιούλιο και να είναι της τάξης των 31^oC(Ε.Μ.Υ. έτη 1960-2004).

Σημειώνεται ότι η ακτή, εξαιτίας του προσανατολισμού και της μορφολογίας της είναι προστατευμένη από τους επικρατέστερους ανέμους, με εξαίρεση τους βορειοδυτικούς. Στην περιοχή δεν παρατηρούνται ισχυρά ρεύματα, ούτε έντονα φαινόμενα παλίρροιας.

Πιέσεις

Υγρά απόβλητα

Η ευρύτερη κατοικημένη περιοχή δε διαθέτει αποχετευτικό δίκτυο και εξυπηρετείται, στο σύνολό της μέσω ιδιωτικών συστημάτων αποχέτευσης. Η παρουσία των συστημάτων αυτών αποτελεί δυνητική πηγή ρύπανσης, καθόσον πιθανή διαρροή των μπορεί να επιφέρει εισροή αυξημένου οργανικού και μικροβιακού φορτίου και φορτίου θρεπτικών στη θάλασσα. Η έλλειψη οργανωμένου συστήματος αποχέτευσης και επεξεργασίας λυμάτων, σε συνδυασμό με τον πληθυσμό του οικισμού, ο οποίος πολλαπλασιάζεται κατά τους θερινούς μήνες, καθιστά σημαντική την πιθανότητα επιβάρυνσης της ποιότητας των υδάτων.

Λοιπές πηγές

Στην παραλία επιτρέπονται τα κατοικίδια ζώα, ο αριθμός και η συχνότητα παρουσίας των οποίων δεν εκτιμάται ότι μπορεί να επιβαρύνει την ακτή.

Αποτελέσματα επιτόπιας επίσκεψης

Κατά την επί τόπου επίσκεψη στην παραλία εντοπίστηκε μικρή ποσότητα πίσσας και παρουσία στερεών απορριμμάτων σε διάφορα σημεία στην ακτή. Γενικώς, το νερό ήταν διαυγές, ενώ παρατηρήθηκε παρουσία αλγών σε πέτρες.

Ευτροφισμός

Η θέση της ακτής εντός του ημίκλειστου, αβαθούς κόλπου Ελευσίνας συνεπάγεται περιορισμένο ρυθμό ανανέωσης των υδάτων με αποτέλεσμα τη διαμόρφωση ευνοϊκών συνθηκών για την εμφάνιση του φαινομένου του ευτροφισμού. Επιπλέον, τα ύδατα κολύμβησης φαίνεται να επηρεάζονται σημαντικά από την απόρριψη ρυπαντικών φορτίων των κύριων θρεπτικών συστατικών αζώτου και φωσφόρου, που συμβάλλουν στην ανάπτυξη αλγών και ευνοούν την εξέλιξη ευτροφικών φαινομένων. Σημειώνεται πως η παράκτια περιοχή του κόλπου της Ελευσίνας έχει χαρακτηρισθεί από το 1999 ως ευαίσθητη περιοχή υπό την έννοια της Οδηγίας 91/271/ΕΟΚ περί επεξεργασίας και διάθεσης αστικών λυμάτων, δηλαδή ως περιοχή όπου παρουσιάζεται ευτροφισμός, ενώ τα παράκτια ύδατα του κόλπου της Ελευσίνας χαρακτηρίζονται από «ελλιπή» οικολογική κατάσταση, βάσει του αρχικού χαρακτηρισμού που πραγματοποιήθηκε το 2008 από το ΕΛΚΕΘΕ. Με βάση τα παραπάνω εκτιμάται υψηλός βαθμός επικινδυνότητας ανάπτυξης μακροφυκών και φυτοπλαγκτόν στην ακτή.

Διερεύνηση έκτακτων συνθηκών

Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία των ανέμων και της βροχόπτωσης για την περιοχή, κατά την κολυμβητική περίοδο δεν εμφανίζονται ακραία καιρικά φαινόμενα και, επομένως, δεν αναμένεται ιδιαίτερη επιβάρυνση της θαλάσσιας περιοχής από απορροές ομβρίων ή/και μεταφορά ρύπων λόγω ισχυρών ανέμων.

Μέτρα αντιμετώπισης

Σε περίπτωση έκτακτου περιστατικού ρύπανσης των υδάτων ή επιβάρυνσης του περιβάλλοντος της ακτής κολύμβησης, ενεργοποιείται μηχανισμός έγκαιρης προειδοποίησης για την πρόληψη και την ασφάλεια των λουομένων.
Ο αρμόδιος φορέας διαχείρισης τέτοιων καταστάσεων είναι ο Δήμος Σαλαμίνας.
Στις επανορθωτικές ενέργειες περιλαμβάνονται:

• Ενημέρωση του κοινού για την ρύπανση και την εκτιμώμενη διάρκεια αυτής.
• Έκδοση απόφασης προσωρινής διακοπής της κολύμβησης (εάν κριθεί απαραίτητο από τις αρμόδιες Υπηρεσίες).
• Συνέχιση της παρακολούθησης των υδάτων, σύμφωνα με το αντίστοιχο πρόγραμμα παρακολούθησης που εφαρμόζεται στο πλαίσιο της Οδηγίας 2006/7/Ε.Κ., και λήψη πρόσθετου δείγματος, προκειμένου να επιβεβαιωθεί ότι το περιστατικό έχει λήξει. Σε περίπτωση που το πρόγραμμα παρακολούθησης προβλέπει λήψη δείγματος στην περίοδο εμφάνισης της βραχυπρόθεσμης ρύπανσης, το δείγμα αυτό μπορεί να εξαιρεθεί και να αντικατασταθεί από ένα πρόσθετο δείγμα, το οποίο θα ληφθεί 7 ημέρες μετά την εξάλειψη του φαινομένου

Σχετικά με τη διαχείριση των λυμάτων του οικισμού στην ευρύτερη κατοικημένη περιοχή, η ρύπανση από υπερχειλίσεις ή διαρροές βόθρων είναι μακροπρόθεσμη και για την αντιμετώπισή της είναι απαραίτητη η επεξεργασία και διάθεση των λυμάτων, σύμφωνα με τις απαιτήσεις της Οδηγίας 91/271/ΕΟΚ. Η αντιμετώπιση του φαινομένου του ευτροφισμού σχετίζεται με τη λήψη μέτρων που έχουν κύριο στόχο τη μείωση των φορτίων θρεπτικών που απορρέουν στην ευρύτερη παράκτια περιοχή. Τα εν λόγω μέτρα σχετίζονται με την ανάγκη τήρησης των Περιβαλλοντικών Όρων των βιομηχανικών μονάδων που διαθέτουν τα λύματά τους (έμμεσα ή άμεσα) στον κόλπο της Ελευσίνας και πιο συγκεκριμένα προσδιορίζουν την απαιτούμενη επεξεργασία και ποιότητα των προς διάθεση αποβλήτων. Επιπλέον, τα μέτρα αντιμετώπισης του φαινομένου του ευτροφισμού θα πρέπει να σχετίζονται με την επεξεργασία και διάθεση των αστικών λυμάτων της ευρύτερης περιοχής σύμφωνα με τις απαιτήσεις της Οδηγίας 91/271/ΕΟΚ.

Γενικά συνιστάται η αποφυγή κολύμβησης εντός των λιμανιών, των μόνιμων αγκυροβολίων και των ναυπηγείων, 200 μ. εκατέρωθεν από τα στόμια εκβολής των αγωγών εγκαταστάσεων επεξεργασίας λυμάτων, στις εκβολές αγωγών ομβρίων υδάτων μετά από έντονη βροχόπτωση, καθώς και στις εκβολές ρεμάτων συνεχούς ροής.

Στοιχεία επικοινωνίας και πηγές περαιτέρω ενημέρωσης

Χρήσιμες Συνδέσεις

Ευρωπαϊκή Επιτροπή - Ποιότητα υδάτων κολύμβησης: ec.europa.eu/environment/water/water-bathing/index_en.html
Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος - Κατάσταση υδάτων κολύμβησης:www.eea.europa.eu/themes/water/status-and-monitoring/state-of-bathing-water
Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος: Κεντρικό Αποθετήριο Δεδομένων:cdr.eionet.europa.eu/gr/eu/bwd
Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας: www.ypen.gov.gr
Μητρώο ταυτοτήτων υδάτων κολύμβησης:bathingwaterprofiles.gr/
Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού:www.culture.gov.gr
Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία (Ε.Μ.Υ.): www.emy.gr
Περιοχές δικτύου Natura 2000: www.ypen.gov.gr/perivallon/viopoikilotita/diktyo-natura-2000/
Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών:www.hcmr.gr
Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων - Υγροτόπων:www.ekby.gr
Γαλάζιες σημαίες:www.blueflag.gr
ΕΟΤ:gnto.gov.gr
Περιφέρεια ΑΤΤΙΚΗΣ:http://www.patt.gov.gr/main/

Το Πρόγραμμα «Ταυτότητες ακτών κολύμβησης» για το έτος 2011 χρηματοδοτήθηκε από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα
«Περιβάλλον & Αειφόρος Ανάπτυξη» (ΕΠΠΕΡΑΑ) του ΕΣΠΑ 2007-2013, με συγχρηματοδότηση από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης.

Για πρόσθετες πληροφορίες και ενημέρωση για το πρόγραμμα και τις κολυμβητικές ακτές της χώρας, υποβολή σχολίων, παρατηρήσεων και ανταλλαγή απόψεων επισκεφτείτε την ηλεκτρονική μας διεύθυνση www.bathingwaterprofiles.gr