Όνομα Ακτής: Νέα Μεσαγγάλα 1
	Κωδικός Ταυτότητας: ELBW089101067
	Δήμος Τεμπών
	Περιφέρεια ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ
	Αποκεντρωμένη Διοίκηση ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ - ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

Εισαγωγή

Η θέσπιση Μητρώου Ταυτοτήτων Υδάτων Κολύμβησης υπαγορεύεται από την Ευρωπαϊκή Οδηγία 2006/7/ΕΚ, σχετικά με τη διαχείριση της ποιότητας των υδάτων κολύμβησης και συνιστά μια καινοτόμο προσέγγιση, με βασικό στόχο την ενημέρωση των πολιτών και την παροχή χρήσιμων στοιχείων για την σύγκριση και την επιλογή ακτών κολύμβησης. Η ταυτότητα των υδάτων κολύμβησης παρέχει πληροφορίες για τις φυσικές και γεωγραφικές συνθήκες της περιοχής της ακτής, για τα υδρολογικά χαρακτηριστικά των υδάτων κολύμβησης, καθώς και για την αξιολόγηση των πιθανών κινδύνων ρύπανσης στην περιοχή.

Συμπληρωματικώς του Μητρώου Ταυτοτήτων, κατά τη διάρκεια της κολυμβητικής περιόδου κάθε έτους (από 1η Ιουνίου έως 31η Οκτωβρίου), διενεργούνται συστηματικές δειγματοληψίες και αναλύσεις μικροβιολογικών και άλλων παραμέτρων, με σκοπό την ποιοτική παρακολούθηση και ταξινόμηση των κολυμβητικών υδάτων.

Περιγραφή Ακτής

Η ακτή Νέα Μεσάγγαλα 1 βρίσκεται έμπροσθεν του ομώνυμου οικισμού και απέχει 45 χλμ. από την Κατερίνη και τη Λάρισα. Η κολυμβητική ακτή αποτελεί παράκτιο τμήμα από το δέλτα του ποταμού Πηνειού. Η κολυμβητική ακτή έχει μήκος 4.600 μ. και το μέσο πλάτος είναι 35 μ. με βορειοανατολικό προσανατολισμό. Η παράκτια ζώνη και ο θαλάσσιος πυθμένας είναι αμμώδεις. Η παράκτια ζώνη είναι τροποποιημένη λόγω της ασυνεχούς δόμησης, όπου περιορίζει το πλάτος της καθόλο το μήκος της παραλίας. Τα κολυμβητικά ύδατα στα πρώτα μέτρα είναι αβαθή με ήπια κλίση του πυθμένα καθώς η ισοβαθής των 5 μ. παρατηρείται σε απόσταση περίπου 130 μ. από την ακτή. Η παραλία είναι προσβάσιμη μέσω ασφαλτοστρωμένης οδού. Τμήματα της παραλίας είναι οργανωμένα και διαθέτουν υποδομές εξυπηρέτησης των λουομένων όπως ντους, ομπρέλες με ξαπλώστρες, ναυαγοσωστική βάση, καλάθια και κάδους απορριμμάτων. Στην παραλία λειτουργούν αναψυκτήρια στα όρια των οργανωμένων τμημάτων της. Η ακτή χρησιμοποιείται κυρίως για κολύμβηση και ο μέγιστος αριθμός λουομένων της εκτιμάται σε 1.000 άτομα. Στην παραλία εκβάλει το ρέμα συνεχούς ροής Ποταμούλι, ενώ στα νότια της ακτής, σε απόσταση 2 χλμ. εκβάλει ο ποταμός Πηνειός. Η άμεση περιοχή χαρακτηρίζεται από ασυνεχής δόμηση από μόνιμες και παραθεριστικές κατοικίες, του οικισμού Νέας Μεσάγγαλας.

Χρήσεις γης ευρύτερης περιοχής

Το μεγαλύτερο μέρος της ευρύτερης περιοχής έχει αγροτική χρήση και καλύπτεται από αρώσιμες καλλιέργειες. Επιπλέον, τμήμα της περιοχής καλύπτεται από παράκτιες βαλτώδεις εκτάσεις που σχηματίζονται περιμετρικά της εκβολής του ποταμού Πηνειού, ενώ βόρεια παρατηρούνται παραθεριστικοί οικισμοί.

Υπαγωγή - Χαρακτηρισμοί

Η ακτή εντάσσεται στο Υδατικό Σύστημα Θεσσαλία (EL08), στην Λεκάνη Απορροής Ποταμού Πηνειού (EL0816) και στο Παράκτιο Υδατικό Σύστημα «Βόρειο τμήμα ακτών Θεσσαλίας» (EL0816C0001N), του οποίου η οικολογική κατάσταση έχει χαρακτηριστεί ως «Υψηλή», με βάση τα αποτελέσματα της ταξινόμησης, που πραγματοποιήθηκε στην 1η αναθεώρηση των Σχεδίων Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών (ΣΔΛΑΠ) και την αντίστοιχη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) (αρ.οικ. 909/25.09.2014 Υ.Α. (ΦΕΚ Β' 2561)). Στο Υδατικό Σύστημα αντιστοιχεί σταθμός εποπτικής παρακολούθησης που έχει οριστεί στο πλαίσιο εφαρμογής του Άρθρου 8 της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ. Στην περιοχή εντοπίζεται ο ποταμός Πηνειός που έχει αναγνωρισθεί στο Πλαίσιο της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ. Το νότιο τμήμα της παραλίας χαρακτηρίζεται ως περιοχή προστασίας – διατήρησης φυσικού περιβάλλοντος και είναι ενταγμένη στο δίκτυο Natura 2000 (GR1420015, Δέλτα Πηνειού, Έκταση:3358,97 ha) και ανήκει στη λεκάνη απορροής του “Θεσσαλικού Πεδίου”, το οποίο αποτελεί αναγνωρισμένη ευπρόσβλητη περιοχή σε νιτρορύπανση γεωργικής προέλευσης με βάσει την Οδηγία 91/676/ΕΟΚ. Το βόρειο τμήμα της παραλίας ανήκει στο Καταφύγιο Άγριας Ζωής Κ189 (Βαρικό – Καλύβια (Πόρων) Φ.Ε.Κ 561/23-9-81). Η ποιότητα των υδάτων του Ποταμού Πηνειού παρακολουθείται από το Εθνικό Δίκτυο Ελέγχου της Ποιότητας Επιφανειακών Υδάτων του ΥΠΕΧΩΔΕ.

Ποιότητα κολυμβητικών υδάτων

Η παραλία Νέα Μεσαγγάλα 1 αναγνωρίσθηκε ως ακτή κολύμβησης το έτος 1990 και έκτοτε παρακολουθείται στο πλαίσιο των ετησίων προγραμμάτων παρακολούθησης της ποιότητας των κολυμβητικών υδάτων, τα οποία πραγματοποιούνται με ευθύνη του Υπουργείου Παραγωγικής Ανασυγκρότησης Περιβάλλοντος και Ενέργειας.

Από το 2010, η παρακολούθηση και η αξιολόγηση της ποιότητας των υδάτων για τις κολυμβητικές περιόδους πραγματοποιείται σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στην Οδηγία 2006/7/ΕΚ και με συναξιολόγηση των αποτελεσμάτων παρακολούθησης των τελευταίων ετών.

Υδρολογικά, μετεωρολογικά χαρακτηριστικά

Το μέσο ετήσιο ύψος βροχόπτωσης στην περιοχή είναι 459 mm, με το μέγιστο και το ελάχιστο μηνιαίο ύψος να είναι αντίστοιχα 248,4mm και 0mm. (Ε.Μ.Υ. Μετεωρολογικός Σταθμός Σκοτίνας, έτη 1999-2001 ). H επικρατέστερη διεύθυνση ανέμου είναι η ανατολική, ακολουθούμενη από νότιονατολική, δυτική, με μικρή ένταση (Ε.Μ.Υ. έτη 1983-2001). Η μέση μηνιαία θερμοκρασία της ατμόσφαιρας κατά την κολυμβητική περίοδο είναι 22^oC, με τη μέγιστη μηνιαία θερμοκρασία να καταγράφεται κατά το μήνα Ιούλιο και να είναι της τάξης των 28^oC(Ε.Μ.Υ. Έτη 1983-1993 και 1998-2003).

Σημειώνεται ότι η ακτή, εξαιτίας του προσανατολισμού και της μορφολογίας της είναι προστατευμένη από τους επικρατέστερους ανέμους, με εξαίρεση τους ανατολικούς και νοτιοανατολικούς. Η μικρή ή μέση ένταση με την οποία πνέουν συνηθέστερα οι επικρατέστεροι άνεμοι οδηγεί στο συμπέρασμα πως σπάνια αναμένεται εμφάνιση έντονου κυματισμού που θα επηρέαζε δυσμενώς την ακτή.

Πιέσεις

Υγρά απόβλητα

Ο παραθεριστικός οικισμός Νέα Μεσαγγάλα δεν διαθέτει αποχετευτικό δίκτυο και εξυπηρετείται, στο σύνολό του, μέσω ιδιωτικών συστημάτων αποχέτευσης. Ο πληθυσμός του οικισμού αυτού, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΣΥΕ (απογραφή 2001), ανέρχεται σε 336 κατοίκους και πολλαπλασιάζεται κατά τους θερινούς μήνες. Αν και η παρουσία των συστημάτων αυτών αποτελεί δυνητική πηγή εισροής μικροβιακού φορτίου στη θάλασσα, λόγω του μικρού μεγέθους του οικισμού, η πιθανή επιβάρυνση της ποιότητας των κολυμβητικών υδάτων εκτιμάται ως ιδιαίτερα περιορισμένη.

Ιχθυοκαλλιέργειες

Στο ρέμα Ποταμούλι εντοπίζεται ένα ιχθυοτροφειό, ευρύαλων ειδών ιχθύων. Τα υγρά απόβλητα της μονάδας αφορούν, κατά κύριο λόγο, τα προϊόντα μεταβολισμού των ψαριών. Στα στερεά απόβλητα της μονάδας υπάγονται τα νεκρά ιχθύδια, τα οποία συλλέγονται και απομακρύνονται από τη περιοχή πριν καταλήξουν στην θάλασσα, τα υπολείμματα ιχθυοτροφών, τα οποία, δυνητικώς, επιβαρύνουν την ποιότητα των υδάτων με αυξημένες συγκεντρώσεις θρεπτικών. Σε κάθε περίπτωση συνιστάται η τήρηση των Περιβαλλοντικών Όρων λειτουργίας των μονάδων τηρώντας τις προδιαγραφόμενες ωφέλιμες επιφάνειες εκτροφής και εφαρμόζοντας τα απαιτούμενα μέτρα διαχείρισης των αποβλήτων τους.

Εκβολές ποταμών, ρεμάτων-εκβάλλοντες αγωγοί

Στην παραλία εκβάλει το ρέμα συνεχούς ροής Ποταμούλι, ενώ στα νότια της ακτής, σε απόσταση 2 χμλ., βρίσκεται η εκβολή του ποταμού Πηνειού. Στο δέλτα του ποταμού Πηνειού καταλήγει, δυνητικά, το ρυπαντικό φορτίο από την ευρύτερη περιοχή η οποία χαρακτηρίζεται από αγροτική και βιομηχανική δραστηριότητα καθώς επίσης τους οικισμούς. Το μεταφερόμενο φορτίο ενδέχεται να περιλαμβάνει συγκεντρώσεις θρεπτικών (κυρίως νιτρικών και φωσφορικών αλάτων) που προέρχονται από τα λιπάσματα και άλλων επικίνδυνων ουσιών που περιέχονται στα φυτοφάρμακα τα οποία εφαρμόζονται στις καλλιέργειες και σκουπιδιών. Η ποιότητα των νερών του ποταμού του Πηνειού παρακολουθείται από το Εθνικό Δίκτυο Ελέγχου της Ποιότητας Επιφανειακών Υδάτων του ΥΠΕΧΩΔΕ από το 1990, ενώ έχουν καταγραφεί φαινόμενα ευτροφισμού και ρύπανσης στο παρελθόν.

Λοιπές πηγές

Στην παραλία επιτρέπονται τα κατοικίδια ζώα, ο αριθμός και η συχνότητα παρουσίας των οποίων δεν εκτιμάται ότι μπορεί να επιβαρύνει την ακτή.

Αποτελέσματα επιτόπιας επίσκεψης

Κατά την επί τόπου επίσκεψη στην παραλία, δεν εντοπίστηκε η ύπαρξη πίσσας ή στερεών απορριμμάτων, παρά μόνο μικρή συγκέντρωση φυτικών εκβρασμάτων μακροφυκών καθ΄όλο το μήκος της παραλίας. Γενικώς, τα ύδατα παρουσίαζαν μικρή θολότητα, ιδιαίτερα πλησίον των εκβολών καθώς και περιορισμένη συγκέντρωση επιφανειοδραστικών ουσιών (αφροί).

Ευτροφισμός

Τα ύδατα της ακτής κολύμβησης επηρεάζονται εν δυνάμει από την απορροή ρυπαντικών φορτίων των κύριων θρεπτικών συστατικών αζώτου και φωσφόρου, που συμβάλλουν στην ανάπτυξη αλγών και ευνοούν την εξέλιξη ευτροφικών φαινομένων, και ειδικότερα από την εκτενή γεωργική δραστηριότητα που αναπτύσσεται στο Θεσσαλικό πεδίο, που είναι αναγνωρισμένη ευπρόσβλητη ζώνη υπό την έννοια της Οδηγίας 91/676/ΕΟΚ για την προστασία των υδάτων από τη νιτρορύπανση γεωργικής προέλευσης. Η παρουσία αυξημένων συγκεντρώσεων θρεπτικών στα επιφανειακά ύδατα προέρχεται κυρίως από αγροτικές και κτηνοτροφικές δραστηριότητες και σε μικρότερο βαθμό από τα αστικά λύματα των οικισμών. Στο παρελθόν έχουν καταγραφεί φαινόμενα ευτροφισμού και ρύπανσης στον ποταμό Πηνειό. Ωστόσο, αν και το μικρό βάθος των υδάτων αποτελεί ευνοϊκό παράγοντα για την εμφάνιση του φαινόμενου του ευτροφισμού, η θέση της ακτής εξασφαλίζει ικανοποιητικό ρυθμό ανανέωσης των υδάτων και περιορίζει τον κίνδυνο εμφάνισης του φαινομένου του ευτροφισμού. Επίσης, τα κολυμβητικά ύδατα της ακτής είναι, υπό κανονικές συνθήκες διαυγή και καθαρά κάτι που συνδέεται με χαμηλή παρουσία φυτοπλαγκτόν. Με βάση τα παραπάνω εκτιμάται υψηλός βαθμός επικινδυνότητας ανάπτυξης μακροφυκών και φυτοπλαγκτόν στην ακτή.

Διερεύνηση έκτακτων συνθηκών

Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία των ανέμων και της βροχόπτωσης για την περιοχή, κατά την κολυμβητική περίοδο δεν εμφανίζονται ακραία καιρικά φαινόμενα και, επομένως, δεν αναμένεται ιδιαίτερη επιβάρυνση της θαλάσσιας περιοχής από μεταφορά ρύπων λόγω ισχυρών ανέμων.

Μέτρα αντιμετώπισης

Σε περίπτωση έκτακτου περιστατικού ρύπανσης των υδάτων ή επιβάρυνσης του περιβάλλοντος της ακτής κολύμβησης, ενεργοποιείται μηχανισμός έγκαιρης προειδοποίησης για την πρόληψη και την ασφάλεια των λουομένων.
Ο αρμόδιος φορέας διαχείρισης τέτοιων καταστάσεων είναι ο Δήμος Τεμπών.
Στις επανορθωτικές ενέργειες περιλαμβάνονται:

• Ενημέρωση του κοινού για την ρύπανση και την εκτιμώμενη διάρκεια αυτής.
• Έκδοση απόφασης προσωρινής διακοπής της κολύμβησης (εάν κριθεί απαραίτητο από τις αρμόδιες Υπηρεσίες).
• Συνέχιση της παρακολούθησης των υδάτων, σύμφωνα με το αντίστοιχο πρόγραμμα παρακολούθησης που εφαρμόζεται στο πλαίσιο της Οδηγίας 2006/7/Ε.Κ., και λήψη πρόσθετου δείγματος, προκειμένου να επιβεβαιωθεί ότι το περιστατικό έχει λήξει. Σε περίπτωση που το πρόγραμμα παρακολούθησης προβλέπει λήψη δείγματος στην περίοδο εμφάνισης της βραχυπρόθεσμης ρύπανσης, το δείγμα αυτό μπορεί να εξαιρεθεί και να αντικατασταθεί από ένα πρόσθετο δείγμα, το οποίο θα ληφθεί 7 ημέρες μετά την εξάλειψη του φαινομένου

Η αντιμετώπιση του φαινομένου του ευτροφισμού, σχετίζεται με τη λήψη μέτρων, με κύριο στόχο τη μείωση των φορτίων θρεπτικών που απορρέουν στην παράκτια περιοχή. Τα μέτρα αφορούν στη μείωση των εφαρμοζόμενων ποσοτήτων λιπασμάτων στις επιδρούσες λεκάνες απορροής και την εφαρμογή των αρχών του κώδικα ορθής γεωργικής πρακτικής. Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να εφαρμοστούν τα οριζόμενα στην KYΑ οικ. 25638/2905 (ΦΕΚ. 1422 B 22-10-2001) η οποία καθορίζει το πρόγραμμα δράσης για την περιοχή του Θεσσαλικού πεδίου που έχει χαρακτηρισθεί ως ευπρόσβλητη ζώνη από τη νιτρορύπανση γεωργικής προέλευσης. Σχετικά με την διαχείριση των λυμάτων του οικισμού που βρίσκεται ανάντη της παραλίας, είναι σκόπιμο να διερευνηθεί η εφαρμογή κατάλληλων ιδιωτικών συστημάτων ή η σύνδεση όλων των κτιρίων με το δίκτυο αποχέτευσης ώστε να αποτραπεί η δυνητική εισροή ρυπαντικού φορτίου στον υδροφορέα και στη θαλάσσια περιοχή. Η παρουσία των μονάδων ιχθυοκαλλιέργειας στις παράκτιες λίμνες και λιμνοθάλασσες δεν φαίνεται να έχει επηρεάσει την ποιότητα των υδάτων της κολυμβητικής ακτής, καθώς τα νερά παραμένουν διαυγή με μικρή θολότητα. Σε κάθε περίπτωση συνιστάται η τήρηση των Περιβαλλοντικών Όρων λειτουργίας των μονάδων τηρώντας τις προδιαγραφόμενες ωφέλιμες επιφάνειες εκτροφής και εφαρμόζοντας τα απαιτούμενα μέτρα διαχείρισης των αποβλήτων τους.

Γενικά συνιστάται η αποφυγή κολύμβησης εντός των λιμανιών, των μόνιμων αγκυροβολίων και των ναυπηγείων, 200 μ. εκατέρωθεν από τα στόμια εκβολής των αγωγών εγκαταστάσεων επεξεργασίας λυμάτων, στις εκβολές αγωγών ομβρίων υδάτων μετά από έντονη βροχόπτωση, καθώς και στις εκβολές ρεμάτων συνεχούς ροής.

Στοιχεία επικοινωνίας και πηγές περαιτέρω ενημέρωσης

Χρήσιμες Συνδέσεις

Ευρωπαϊκή Επιτροπή - Ποιότητα υδάτων κολύμβησης: ec.europa.eu/environment/water/water-bathing/index_en.html
Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος - Κατάσταση υδάτων κολύμβησης:www.eea.europa.eu/themes/water/status-and-monitoring/state-of-bathing-water
Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος: Κεντρικό Αποθετήριο Δεδομένων:cdr.eionet.europa.eu/gr/eu/bwd
Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας: www.ypen.gov.gr
Μητρώο ταυτοτήτων υδάτων κολύμβησης:bathingwaterprofiles.gr/
Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού:www.culture.gov.gr
Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία (Ε.Μ.Υ.): www.emy.gr
Περιοχές δικτύου Natura 2000: www.ypen.gov.gr/perivallon/viopoikilotita/diktyo-natura-2000/
Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών:www.hcmr.gr
Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων - Υγροτόπων:www.ekby.gr
Γαλάζιες σημαίες:www.blueflag.gr
ΕΟΤ:gnto.gov.gr
Περιφέρεια ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ:http://www.pthes.gov.gr/

Το Πρόγραμμα «Ταυτότητες ακτών κολύμβησης» για το έτος 2011 χρηματοδοτήθηκε από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα
«Περιβάλλον & Αειφόρος Ανάπτυξη» (ΕΠΠΕΡΑΑ) του ΕΣΠΑ 2007-2013, με συγχρηματοδότηση από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης.

Για πρόσθετες πληροφορίες και ενημέρωση για το πρόγραμμα και τις κολυμβητικές ακτές της χώρας, υποβολή σχολίων, παρατηρήσεων και ανταλλαγή απόψεων επισκεφτείτε την ηλεκτρονική μας διεύθυνση www.bathingwaterprofiles.gr