Όνομα Ακτής: Ραψάνη 1
	Κωδικός Ταυτότητας: ELBW119012005
	Δήμος Καβάλας
	Περιφέρεια ΑΝ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ & ΘΡΑΚΗΣ
	Αποκεντρωμένη Διοίκηση ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ – ΘΡΑΚΗΣ

Εισαγωγή

Η θέσπιση Μητρώου Ταυτοτήτων Υδάτων Κολύμβησης υπαγορεύεται από την Ευρωπαϊκή Οδηγία 2006/7/ΕΚ, σχετικά με τη διαχείριση της ποιότητας των υδάτων κολύμβησης και συνιστά μια καινοτόμο προσέγγιση, με βασικό στόχο την ενημέρωση των πολιτών και την παροχή χρήσιμων στοιχείων για την σύγκριση και την επιλογή ακτών κολύμβησης. Η ταυτότητα των υδάτων κολύμβησης παρέχει πληροφορίες για τις φυσικές και γεωγραφικές συνθήκες της περιοχής της ακτής, για τα υδρολογικά χαρακτηριστικά των υδάτων κολύμβησης, καθώς και για την αξιολόγηση των πιθανών κινδύνων ρύπανσης στην περιοχή.

Συμπληρωματικώς του Μητρώου Ταυτοτήτων, κατά τη διάρκεια της κολυμβητικής περιόδου κάθε έτους (από 1η Ιουνίου έως 31η Οκτωβρίου), διενεργούνται συστηματικές δειγματοληψίες και αναλύσεις μικροβιολογικών και άλλων παραμέτρων, με σκοπό την ποιοτική παρακολούθηση και ταξινόμηση των κολυμβητικών υδάτων.

Περιγραφή Ακτής

Η ακτή Ραψάνη 1 βρίσκεται στον Κόλπο Καβάλας, ενδιαμέσως του ακρωτηριού Καλαμίτσας και του λιμένα Καβάλας, έχοντας νότιο προσανατολισμό. Η ακτή έχει μήκος 250 μέτρα, ενώ το μέσο πλάτος της εκτιμάται 15 μέτρα. Η παράκτια ζώνη είναι τροποποιημένη λόγω της συνεχούς δόμησης που απαντάται στο μέτωπο της ακτής. Το χερσαίο τμήμα της ακτής και ο θαλάσσιος πυθμένας της είναι στο σύνολό του αμμώδες. Η θαλάσσια βιοποικιλότητα της ακτής περιλαμβάνει τη σποραδική παρουσία υδρόβιων πτηνών, όπως ο μεσογειακός ασημόγλαρος (Larrus Michahelis). Τα κολυμβητικά ύδατα στα πρώτα μέτρα είναι αβαθή, ενώ και η κλίση του πυθμένα είναι ήπια, αφού η ισοβαθής των 5 μέτρων απαντάται σε απόσταση της τάξης των 100 μέτρων από την ακτή. Η παραλία είναι οργανωμένη καθ' όλο το μήκος της διαθέτοντας υποδομές όπως ξαπλώστρες, ομπρέλες, κάδους απορριμμάτων, WC και ντους. Κατά μήκος του παραλιακού οδικού δικτύου της περιοχής λειτουργούν εστιατόρια και αναψυκτήρια για την εξυπηρέτηση των αναγκών του κοινού. Η ακτή χρησιμοποιείται κατεξοχήν για κολύμβηση με το μέγιστο αριθμό λουομένων να εκτιμάται σε 700 άτομα. Τέλος, αναφέρεται πως η παραλία είναι προσβάσιμη οδικώς τόσο με ιδιωτικά μέσα μεταφοράς, όσο και με μέσα μαζικής μεταφοράς. Η άμεση περιοχή της ακτής συγκροτείται στο σύνολό της από τις δομημένες επιφάνειες του αστικού ιστού της Καβάλας (οικίες, εμπορικά καταστήματα, οδικό δίκτυο).

Χρήσεις γης ευρύτερης περιοχής

Στην ευρύτερη περιοχή ξεχωρίζει ο αστικός ιστός της πόλης της Καβάλας. Βορειότερα, η περιοχή καλύπτεται από φυσικές, θαμνώδεις εκτάσεις γης.

Υπαγωγή - Χαρακτηρισμοί

Η ακτή εντάσσεται στο Υδατικό Σύστημα Αν. Μακεδονία (EL11), στην Λεκάνη Απορροής Ποταμού Στρύμονα (EL1106) και στο Παράκτιο Υδατικό Σύστημα «Δυτ. Κόλπος Καβάλας» (EL1106C0004N), του οποίου η οικολογική κατάσταση έχει χαρακτηριστεί ως «Μέτρια», με βάση τα αποτελέσματα της ταξινόμησης, που πραγματοποιήθηκε στην 1η αναθεώρηση των Σχεδίων Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών (ΣΔΛΑΠ) και την αντίστοιχη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) (ΦΕΚ Β 4679/29.12.2017). Στο Υδατικό Σύστημα αντιστοιχεί σταθμός επιχειρησιακής παρακολούθησης που έχει οριστεί στο πλαίσιο εφαρμογής του Άρθρου 8 της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ. Στην περιοχή δεν εντοπίστηκαν άλλα υδάτινα σώματα αναγνωρισμένα στο πλαίσιο της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ που να επηρεάζουν την κολυμβητική ακτή.

Ποιότητα κολυμβητικών υδάτων

Η παραλία Ραψάνη 1 αναγνωρίσθηκε ως ακτή κολύμβησης το έτος 1991 και έκτοτε παρακολουθείται στο πλαίσιο των ετησίων προγραμμάτων παρακολούθησης της ποιότητας των κολυμβητικών υδάτων, τα οποία πραγματοποιούνται με ευθύνη του Υπουργείου Παραγωγικής Ανασυγκρότησης Περιβάλλοντος και Ενέργειας.

Από το 2010, η παρακολούθηση και η αξιολόγηση της ποιότητας των υδάτων για τις κολυμβητικές περιόδους πραγματοποιείται σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στην Οδηγία 2006/7/ΕΚ και με συναξιολόγηση των αποτελεσμάτων παρακολούθησης των τελευταίων ετών.

Υδρολογικά, μετεωρολογικά χαρακτηριστικά

Το μέσο ετήσιο ύψος βροχόπτωσης στην περιοχή είναι 576 mm. με το μέγιστο και το ελάχιστο μηνιαίο ύψος να είναι αντίστοιχα 497,1mm και 0,1mm. (Ε.Μ.Υ. Μετεωρολογικός Σταθμός Καβάλας,). H επικρατέστερη διεύθυνση ανέμου είναι η νοτιοανατολική, ακολουθούμενη από νότια και βορειοδυτική με μικρή ή μέση ένταση (Ε.Μ.Υ. έτη 1956-1984). Η μέση μηνιαία θερμοκρασία της ατμόσφαιρας κατά την κολυμβητική περίοδο είναι 22^oC, με τη μέγιστη μηνιαία θερμοκρασία να καταγράφεται κατά το μήνα Ιούλιο και να είναι της τάξης των 28^oC(Ε.Μ.Υ. έτη 1984-2003).

Σημειώνεται πως η ακτή είναι εκτεθειμένη στους ανέμους νότιας και νοτιοανατολικής διεύθυνσης που επικρατούν στην περιοχή. Παρ' όλα αυτά, η μικρή ή μέση ένταση με την οποία πνέουν συνήθως οι εν λόγω άνεμοι οδηγεί στο συμπέρασμα πως σπάνια αναμένεται εμφάνιση αξιόλογου κυματισμού επί της ακτής. Σε περίπτωση ισχυρών νότιων ανέμων ο κυματισμός στα ανοιχτά της ακτής φθάνει τα 5 μέτρα. Στην ευρύτερη θαλάσσια περιοχή το ρεύμα κινείται προς τα νοτιοδυτικά όταν πνέουν νότιοι άνεμοι, ενώ όταν πνέουν βόρειοι άνεμοι κινείται ανατολικά. Με νοτιοδυτικούς ανέμους το ρεύμα κινείται προς την Κεραμωτή. Η έντασή του γενικά ποικίλλει, καθώς επηρεάζεται από εξωγενείς παράγοντες. Τέλος, δεν παρατηρούνται έντονα φαινόμενα παλίρροιας.

Πιέσεις

Υγρά απόβλητα

Η πόλη της Καβάλας διαθέτει δίκτυο αποχέτευσης, το οποίο καλύπτει το σύνολο της περιοχής και εξυπηρετείται από την Εγκατάσταση Επεξεργασίας Λυμάτων (ΕΕΛ) Καβάλας, η οποία έχει σχεδιαστεί για ισοδύναμο πληθυσμό 96.000 κατοίκους. Η ΕΕΛ περιλαμβάνει τριτοβάθμια επεξεργασία με απομάκρυνση θρεπτικών, ενώ η διάθεση των επεξεργασμένων λυμάτων γίνεται μέσω υποθαλάσσιου αγωγού σε θαλάσσια περιοχή που δε σχετίζεται με την ακτή.

Λιμάνια/Μαρίνες

Ανατολικά της ακτής λειτουργεί ο επιβατικός Λιμένας Καβάλας. Οι απορρίψεις των πλοίων που διέρχονται σε μικρή απόσταση από την παραλία και περιλαμβάνουν αστικά απόβλητα και απορρίμματα, καθώς επίσης και η πιθανή διαρροή πετρελαίου από πλοία με ελλιπή συντήρηση αποτελούν δυνητικές πηγές ρύπανσης.

Εκβολές ποταμών, ρεμάτων-εκβάλλοντες αγωγοί

Στο μέσον της ακτής εντοπίστηκε η εκβολή αγωγών μεταφοράς ομβρίων. Λόγω του αστικού χαρακτήρα της άμεσης περιοχής οι επιφανειακές απορροές από το οδικό δίκτυο και τους χώρους στάθμευσης των οχημάτων είναι δυνατόν να είναι επιβαρυμένες με τοξικές ουσίες (πετρελαιοειδή, μόλυβδος κάδμιο κ.α) και να μεταφέρουν στερεά απορρίμματα.

Λοιπές πηγές

Ο αυξημένος αριθμός λουομένων που συγκεντρώνεται στην παραλία και τη χρησιμοποιεί για κολύμβηση αποτελεί δυνητική πηγή ρύπανσης της ακτής. Κατοικίδια ζώα επιτρέπονται στην παραλία, ο αριθμός και η συχνότητα παρουσίας τους όμως είναι τέτοια που δεν αξιολογούνται ως σημαντική πηγή ρύπανσης.

Αποτελέσματα επιτόπιας επίσκεψης

Κατά την επί τόπου επίσκεψη στην παραλία δεν εντοπίστηκε ύπαρξη πίσσας, λαδιών ή επιφανειοδραστικών ουσιών (αφροί). Επιπλέον, σε κανένα σημείο της παραλίας δε βρέθηκαν στερεά απορρίμματα. Τα κολυμβητικά ύδατα ήταν καθ' όλο το μήκος της ακτής διαυγή και καθαρά.

Ευτροφισμός

Αν και το μικρό βάθος των υδάτων αποτελεί παράγοντα ευνοϊκό για την εμφάνιση του φαινόμενου του ευτροφισμού, η θέση της ακτής εντός ανοιχτού κόλπου σε συνδυασμό με τα επικρατούντα ρεύματα εξασφαλίζουν ικανοποιητικό ρυθμό ανανέωσης των υδάτων. Επιπρόσθετα, η ακτή κολύμβησης δεν επηρεάζεται από την απορροή ρυπαντικών φορτίων των κύριων θρεπτικών συστατικών αζώτου και φωσφόρου, τα οποία συμβάλλουν στην ανάπτυξη αλγών και ευνοούν την εξέλιξη φαινομένων ευτροφισμού. Τέλος, τα νερά της ακτής είναι υπό κανονικές συνθήκες διαυγή και καθαρά, ενώ πρέπει να αναφερθεί πως στην ακτή δεν έχουν καταγραφεί συστηματικά περιστατικά ραγδαίας ανάπτυξης αλγών ή φυτοπλαγκτόν. Με βάση τα παραπάνω εκτιμάται χαμηλός βαθμός επικινδυνότητας ανάπτυξης μακροφυκών και φυτοπλαγκτόν στην ακτή.

Διερεύνηση έκτακτων συνθηκών

Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία των ανέμων και της βροχόπτωσης για την περιοχή, κατά την κολυμβητική περίοδο δεν εμφανίζονται ακραία καιρικά φαινόμενα και επομένως δεν αναμένεται ιδιαίτερη επιβάρυνση της θαλάσσιας περιοχής από απορροές ομβρίων ή μεταφορά ρύπων λόγω ισχυρών ανέμων. Οι έκτακτες συνθήκες κατά τις οποίες δύναται να επιβαρυνθεί η ποιότητα των υδάτων της ακτής περιλαμβάνουν ουσιαστικά αύξηση της συγκέντρωσης του αριθμού λουομένων.

Μέτρα αντιμετώπισης

Σε περίπτωση έκτακτου περιστατικού ρύπανσης των υδάτων ή επιβάρυνσης του περιβάλλοντος της ακτής κολύμβησης, ενεργοποιείται μηχανισμός έγκαιρης προειδοποίησης για την πρόληψη και την ασφάλεια των λουομένων.
Ο αρμόδιος φορέας διαχείρισης τέτοιων καταστάσεων είναι ο Δήμος Καβάλας.
Στις επανορθωτικές ενέργειες περιλαμβάνονται:

• Ενημέρωση του κοινού για την ρύπανση και την εκτιμώμενη διάρκεια αυτής.
• Έκδοση απόφασης προσωρινής διακοπής της κολύμβησης (εάν κριθεί απαραίτητο από τις αρμόδιες Υπηρεσίες).
• Συνέχιση της παρακολούθησης των υδάτων, σύμφωνα με το αντίστοιχο πρόγραμμα παρακολούθησης που εφαρμόζεται στο πλαίσιο της Οδηγίας 2006/7/Ε.Κ., και λήψη πρόσθετου δείγματος, προκειμένου να επιβεβαιωθεί ότι το περιστατικό έχει λήξει. Σε περίπτωση που το πρόγραμμα παρακολούθησης προβλέπει λήψη δείγματος στην περίοδο εμφάνισης της βραχυπρόθεσμης ρύπανσης, το δείγμα αυτό μπορεί να εξαιρεθεί και να αντικατασταθεί από ένα πρόσθετο δείγμα, το οποίο θα ληφθεί 7 ημέρες μετά την εξάλειψη του φαινομένου

Στα ύδατα κολύμβησης έχει καταγραφεί έκτακτο περιστατικό ρύπανσης, όπου με την ενεργοποίηση του μηχανισμού έγκαιρης προειδοποίησης δεν υπήρξε κίνδυνος για την ασφάλεια των λουομένων. Συγκεκριμένα, η Διεύθυνση Υγείας και Κοινωνικής Μέριμνας Καβάλας τον Ιούλιο του 2011 έκρινε την ακτή προσωρινά ακατάλληλη για κολύμβηση. Σχετικά με τη λειτουργία των παρακείμενων λιμενικών εγκαταστάσεων συνιστάται η ορθή περιβαλλοντική διαχείριση των αποβλήτων των σκαφών σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία. Σχετικά με τον κίνδυνο ρύπανσης της θάλασσας από αυξημένο αριθμό λουομένων που συγκεντρώνεται στην παραλία, ιδιαίτερα κατά τις αργίες και τα Σαββατοκύριακα, αναρτώνται σε ευδιάκριτο σημείο μέτρα καλής συμπεριφοράς λουομένων, τα οποία περιλαμβάνουν την αποφυγή χρήσης αντηλιακού μισή ώρα πριν την είσοδο στο νερό και τη συστηματική χρήση των κάδων για την απόθεση απορριμμάτων.

Γενικά συνιστάται η αποφυγή κολύμβησης εντός των λιμανιών, των μόνιμων αγκυροβολίων και των ναυπηγείων, 200 μ. εκατέρωθεν από τα στόμια εκβολής των αγωγών εγκαταστάσεων επεξεργασίας λυμάτων, στις εκβολές αγωγών ομβρίων υδάτων μετά από έντονη βροχόπτωση, καθώς και στις εκβολές ρεμάτων συνεχούς ροής.

Στοιχεία επικοινωνίας και πηγές περαιτέρω ενημέρωσης

Χρήσιμες Συνδέσεις

Ευρωπαϊκή Επιτροπή - Ποιότητα υδάτων κολύμβησης: ec.europa.eu/environment/water/water-bathing/index_en.html
Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος - Κατάσταση υδάτων κολύμβησης:www.eea.europa.eu/themes/water/status-and-monitoring/state-of-bathing-water
Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος: Κεντρικό Αποθετήριο Δεδομένων:cdr.eionet.europa.eu/gr/eu/bwd
Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας: www.ypen.gov.gr
Μητρώο ταυτοτήτων υδάτων κολύμβησης:bathingwaterprofiles.gr/
Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού:www.culture.gov.gr
Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία (Ε.Μ.Υ.): www.emy.gr
Περιοχές δικτύου Natura 2000: www.ypen.gov.gr/perivallon/viopoikilotita/diktyo-natura-2000/
Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών:www.hcmr.gr
Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων - Υγροτόπων:www.ekby.gr
Γαλάζιες σημαίες:www.blueflag.gr
ΕΟΤ:gnto.gov.gr
Περιφέρεια ΑΝ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ & ΘΡΑΚΗΣ:http://www.pamth.gov.gr/

Το Πρόγραμμα «Ταυτότητες ακτών κολύμβησης» για το έτος 2011 χρηματοδοτήθηκε από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα
«Περιβάλλον & Αειφόρος Ανάπτυξη» (ΕΠΠΕΡΑΑ) του ΕΣΠΑ 2007-2013, με συγχρηματοδότηση από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης.

Για πρόσθετες πληροφορίες και ενημέρωση για το πρόγραμμα και τις κολυμβητικές ακτές της χώρας, υποβολή σχολίων, παρατηρήσεων και ανταλλαγή απόψεων επισκεφτείτε την ηλεκτρονική μας διεύθυνση www.bathingwaterprofiles.gr