Όνομα Ακτής: Σελήνια
	Κωδικός Ταυτότητας: ELBW069211087
	Δήμος Σαλαμίνας
	Περιφέρεια ΑΤΤΙΚΗΣ
	Αποκεντρωμένη Διοίκηση ΑΤΤΙΚΗΣ

Εισαγωγή

Η θέσπιση Μητρώου Ταυτοτήτων Υδάτων Κολύμβησης υπαγορεύεται από την Ευρωπαϊκή Οδηγία 2006/7/ΕΚ, σχετικά με τη διαχείριση της ποιότητας των υδάτων κολύμβησης και συνιστά μια καινοτόμο προσέγγιση, με βασικό στόχο την ενημέρωση των πολιτών και την παροχή χρήσιμων στοιχείων για την σύγκριση και την επιλογή ακτών κολύμβησης. Η ταυτότητα των υδάτων κολύμβησης παρέχει πληροφορίες για τις φυσικές και γεωγραφικές συνθήκες της περιοχής της ακτής, για τα υδρολογικά χαρακτηριστικά των υδάτων κολύμβησης, καθώς και για την αξιολόγηση των πιθανών κινδύνων ρύπανσης στην περιοχή.

Συμπληρωματικώς του Μητρώου Ταυτοτήτων, κατά τη διάρκεια της κολυμβητικής περιόδου κάθε έτους (από 1η Ιουνίου έως 31η Οκτωβρίου), διενεργούνται συστηματικές δειγματοληψίες και αναλύσεις μικροβιολογικών και άλλων παραμέτρων, με σκοπό την ποιοτική παρακολούθηση και ταξινόμηση των κολυμβητικών υδάτων.

Περιγραφή Ακτής

Η παραλία Σελήνια βρίσκεται στον Όρμο Σεληνίων, στα ανατολικά παράλια της Νήσου Σαλαμίνα. Τόσο η παράκτια ζώνη της παραλίας όσο και ο θαλάσσιος πυθμένας της, στο μεγαλύτερο τμήμα τους, καλύπτονται από άμμο και βότσαλα. Το βόρειο τμήμα της παράκτιας ζώνης είναι βραχώδες. Η ακτή είναι τροποποιημένη καθώς στο όριο της ακτογραμμής διέρχεται το οδικό δίκτυο. Επίσης, στο νότιο άκρο της υπάρχει αγκυροβόλι (μήκους 117μ.), στο βόρειο άκρο καταφύγιο αλιευτικών σκαφών (μήκους 241μ.) και στο βόρειο τμήμα της ακτής μικρή προβλήτα (μήκους 45μ.). Σε διάφορα σημεία της παραλίας, σκάλες από σκυρόδεμα καταλήγουν στην ακτή. Η θαλάσσια βιοποικιλότητα περιλαμβάνει κυρίως μαλάκια (πεταλίδες, δίθυρα όστρακα), αρθρόποδα (καβούρια) και μακροφύκη. Η ακτή βρίσκεται στο κεντρικό τμήμα ενός ανοιχτού κόλπου μήκους 2.200 μέτρων, περίπου. Το μήκος της είναι 810μ., το μέσο πλάτος της 5μ. και έχει προσανατολισμό ανατολικό. Τα κολυμβητικά ύδατα στα πρώτα μέτρα εμφανίζουν βάθος κανονικό, με ήπια κλίση πυθμένα (σε απόσταση 330μ. από την ακτή, το βάθος προσεγγίζει τα 5μ.). Η πρόσβαση στην παραλία γίνεται οδικώς μέσω του υφιστάμενου παραλιακού δρόμου. Η παραλία δεν είναι οργανωμένη, συνεπώς δε διαθέτει υποδομές εξυπηρέτησης των λουομένων, όπως ξαπλώστρες και μόνιμες ομπρέλες. Υπάρχουν μόνο λιγοστοί κάδοι και καλάθια απορριμμάτων. Οι λουόμενοι δύναται να εξυπηρετηθούν όσον αφορά στις βασικές τους ανάγκες, τόσο από αναψυκτήριο και εστιατόριο που βρίσκονται επάνω στην ακτή όσο και από τον οικισμό που εκτείνεται στην άμεση και στην ευρύτερη περιοχή. Η κολύμβηση είναι η κύρια δραστηριότητα επί της ακτής. Ο μέγιστος αριθμός λουομένων εκτιμάται σε 300 άτομα. Στην άμεση περιοχή γύρω από την ακτή κυριαρχεί η αστική χρήση.

Χρήσεις γης ευρύτερης περιοχής

Στην ευρύτερη περιοχή που βρίσκεται στα ανάντη της ακτής κυριαρχεί η αστική χρήση. Τα παράλια που βρίσκονται ανατολικά της ακτής εμφανίζουν έντονη τροποποίηση καθώς φιλοξενούν τη Ναυπηγοεπισκευαστική Ζώνη Περάματος και τον Εμπορικό Λιμένα Πειραιώς. Σε κοντινή απόσταση ανατολικά της ακτής βρίσκεται το Κέντρο Επεξεργασίας Λυμάτων της Ψυττάλειας.

Υπαγωγή - Χαρακτηρισμοί

Η ακτή εντάσσεται στο Υδατικό Σύστημα Αττική (EL06), στην Λεκάνη Απορροής Ποταμού Λεκανοπεδίου Αττικής (EL0626) και στο Παράκτιο Υδατικό Σύστημα «Έσω (Κεντρικός) Σαρωνικός - Ψυτάλλεια» (EL0626C0011N), του οποίου η οικολογική κατάσταση έχει χαρακτηριστεί ως «Ελλιπής», με βάση τα αποτελέσματα της ταξινόμησης, που πραγματοποιήθηκε στην 1η αναθεώρηση των Σχεδίων Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών (ΣΔΛΑΠ) και την αντίστοιχη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) (ΦΕΚ Β 4678/29.12.2017). Στο Υδατικό Σύστημα υπάρχει σταθμός επιχειρησιακής παρακολούθησης που έχει οριστεί στο πλαίσιο εφαρμογής του Άρθρου 8 της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ. Η οικολογική κατάσταση του εν λόγω Παράκτιου Υδατικού Συστήματος, έχει χαρακτηριστεί ως «Ελλιπής», με βάση τα αποτελέσματα της ταξινόμησης, που πραγματοποιήθηκε στην 1η αναθεώρηση των Σχεδίων Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών (ΣΔΛΑΠ) και την αντίστοιχη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) (ΦΕΚ Β 4677/29.12.2017). Στην περιοχή δεν εντοπίστηκαν άλλα υδάτινα σώματα, αναγνωρισμένα στο πλαίσιο της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ που να επηρεάζουν την κολυμβητική ακτή. Η ακτή ανήκει στον «ΕΣΩ (ΚΕΝΤΡΙΚΟ) ΣΑΡΩΝΙΚΟ ΚΟΛΠΟ - ΨΥΤΑΛΛΕΙΑ» που έχει αναγνωριστεί ως ευαίσθητη περιοχή στην παρουσία θρεπτικών ουσιών με βάση την Οδηγία 91/271/ΕΟΚ.

Ποιότητα κολυμβητικών υδάτων

Η παραλία Σελήνια αναγνωρίσθηκε ως ακτή κολύμβησης το έτος 1997 και έκτοτε παρακολουθείται στο πλαίσιο των ετησίων προγραμμάτων παρακολούθησης της ποιότητας των κολυμβητικών υδάτων, τα οποία πραγματοποιούνται με ευθύνη του Υπουργείου Παραγωγικής Ανασυγκρότησης Περιβάλλοντος και Ενέργειας.

Από το 2010, η παρακολούθηση και η αξιολόγηση της ποιότητας των υδάτων για τις κολυμβητικές περιόδους πραγματοποιείται σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στην Οδηγία 2006/7/ΕΚ και με συναξιολόγηση των αποτελεσμάτων παρακολούθησης των τελευταίων ετών.

Υδρολογικά, μετεωρολογικά χαρακτηριστικά

Το μέσο ετήσιο ύψος βροχόπτωσης στην περιοχή είναι 331 mm, με το μέγιστο και το ελάχιστο μηνιαίο ύψος να είναι αντίστοιχα 284,8mm και 0mm. (Ε.Μ.Υ. Μετεωρολογικός Σταθμός Πειραιά, έτη 1952-2002). H επικρατέστερη διεύθυνση ανέμου είναι η βορειοανατολική, ακολουθούμενη από βόρεια και νότια με μικρή ή μέση ένταση (Ε.Μ.Υ. Έτος 1956- 2001). Η μέση μηνιαία θερμοκρασία της ατμόσφαιρας κατά την κολυμβητική περίοδο είναι 25^oC, με τη μέγιστη μηνιαία θερμοκρασία να καταγράφεται κατά το μήνα Ιούλιο και να είναι της τάξης των 31^oC(Ε.Μ.Υ. έτη 1960- 2004).

Σημειώνεται ότι η ακτή, εξαιτίας του προσανατολισμού και της μορφολογίας της είναι προστατευμένη από τους επικρατέστερους ανέμους. Στην περιοχή δεν παρατηρούνται ισχυρά ρεύματα, ούτε έντονα φαινόμενα παλίρροιας.

Πιέσεις

Υγρά απόβλητα

Ο οικισμός Σελήνια δε διαθέτει αποχετευτικό δίκτυο και εξυπηρετείται, στο σύνολό του, μέσω ιδιωτικών συστημάτων αποχέτευσης. Η παρουσία των συστημάτων αυτών αποτελεί δυνητική πηγή ρύπανσης, καθόσον πιθανή διαρροή των μπορεί να επιφέρει εισροή αυξημένου οργανικού και μικροβιακού φορτίου και φορτίου θρεπτικών στη θάλασσα. Η έλλειψη οργανωμένου συστήματος αποχέτευσης και επεξεργασίας λυμάτων, σε συνδυασμό με τον πληθυσμό του οικισμού, ο οποίος ανέρχεται σε 2.346 μόνιμους κατοίκους (ΕΣΥΕ 2001) και πολλαπλασιάζεται κατά τους θερινούς μήνες, καθιστά σημαντική την πιθανότητα επιβάρυνσης της ποιότητας των υδάτων. Βόρεια της ακτής στην Κυνόσουρα Σαλαμίνας υπάρχουν εγκαταστάσεις όπου πραγματοποιείται προεπεξεργασία των λυμάτων της Σαλαμίνας. Τα προεπεξεργασμένα λύματα μεταφέρονται με υποθαλάσσιους αγωγούς στη νήσο Ψυττάλεια. Σε κοντινή απόσταση, ανατολικά της ακτής βρίσκεται το Κέντρο Επεξεργασίας Λυμάτων Ψυττάλειας (ΚΕΛΨ), το οποίο έχει σχεδιαστεί για ισοδύναμο πληθυσμό 5.600.000 κατοίκων και περιλαμβάνει δευτεροβάθμια επεξεργασία με απομάκρυνση αζώτου. Η διάθεση των επεξεργασμένων λυμάτων γίνεται μέσω υποθαλάσσιου συστήματος αγωγών βαθιάς διάχυσης.

Λιμάνια/Μαρίνες

Τόσο στο νότιο όσο και στο βόρειο άκρο της ακτής, υπάρχουν χώροι ελλιμενισμού μικρών ιδιωτικών πλεούμενων. Οι απορρίψεις των μικρών σκαφών που προσεγγίζουν την παραλία και περιλαμβάνουν αστικά απόβλητα και απορρίμματα καθώς επίσης και η πιθανή διαρροή πετρελαίου από σκάφη με ελλιπή συντήρηση αποτελούν δυνητικές πηγές ρύπανσης.

Εκβολές ποταμών, ρεμάτων-εκβάλλοντες αγωγοί

Στο νότιο άκρο, περίπου, της ακτής εντοπίζεται εκβολή ρέματος. Το ρέμα είναι διαλείπουσας ροής και, δυνητικώς, μεταφέρει ρυπαντικό φορτίο από την αστική περιοχή που βρίσκεται ανάντη της ακτής. Επίσης, κατά μήκος της ακτής εντοπίστηκαν εκβολές αγωγών μεταφοράς ομβρίων. Λόγω του αστικού χαρακτήρα της άμεσης περιοχής οι επιφανειακές απορροές από τους δρόμους και τους χώρους στάθμευσης των οχημάτων είναι δυνατόν να είναι επιβαρυμένες με τοξικές ουσίες (πετρελαιοειδή, μόλυβδος κάδμιο, βαρέα μέταλλα, κ.α) και σκουπίδια.

Λοιπές πηγές

Στην παραλία επιτρέπονται τα κατοικίδια ζώα, ο αριθμός και η συχνότητα παρουσίας των οποίων δεν εκτιμάται ότι μπορεί να επιβαρύνει την ακτή.

Αποτελέσματα επιτόπιας επίσκεψης

Κατά την επί τόπου επίσκεψη στην παραλία δεν εντοπίστηκε ύπαρξη λαδιών, μεγάλες ποσότητες στερεών απορριμμάτων. Γενικώς, τα νερά ήταν θολά και παρατηρήθηκαν άλγη σε πέτρες.

Ευτροφισμός

Η θέση της ακτής εντός του ημίκλειστου Έσω Σαρωνικoύ Κόλπου συνεπάγεται περιορισμένο ρυθμό ανανέωσης των υδάτων με αποτέλεσμα τη διαμόρφωση ευνοϊκών συνθηκών για την εμφάνιση του φαινομένου του ευτροφισμού. Επιπλέον, τα ύδατα κολύμβησης φαίνεται να επηρεάζονται σημαντικά από την απόρριψη ρυπαντικών φορτίων των κύριων θρεπτικών συστατικών αζώτου και φωσφόρου, που προέρχονται από επεξεργασμένα αστικά υγρά απόβλητα της πρωτεύουσας και επεξεργασμένα βιομηχανικά απόβλητα και τα οποία συμβάλλουν στην ανάπτυξη αλγών και ευνοούν την εξέλιξη ευτροφικών φαινομένων. Σημειώνεται πως η παράκτια περιοχή του Έσω (Κεντρικού) Σαρωνικού Κόλπου - Ψυτάλλειας έχει χαρακτηρισθεί από το 1999 ως ευαίσθητη περιοχή υπό την έννοια της Οδηγίας 91/271/ΕΟΚ περί επεξεργασίας και διάθεσης αστικών λυμάτων, ενώ τα παράκτια ύδατα του Έσω (Κεντρικού) Σαρωνικού Κόλπου - Ψυτάλλειας χαρακτηρίζονται από «ελλιπή» οικολογική κατάσταση, βάσει του αρχικού χαρακτηρισμού που πραγματοποιήθηκε το 2008 από το ΕΛΚΕΘΕ. Με βάση τα παραπάνω εκτιμάται υψηλός βαθμός επικινδυνότητας ανάπτυξης μακροφυκών και φυτοπλαγκτόν στην ακτή.

Διερεύνηση έκτακτων συνθηκών

Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία των ανέμων και της βροχόπτωσης για την περιοχή, κατά την κολυμβητική περίοδο δεν εμφανίζονται ακραία καιρικά φαινόμενα και, επομένως, δεν αναμένεται ιδιαίτερη επιβάρυνση της θαλάσσιας περιοχής από απορροές ομβρίων ή/και μεταφορά ρύπων λόγω ισχυρών ανέμων. Οι έκτακτες συνθήκες κατά τις οποίες δύναται να επιβαρυνθεί η ποιότητα των υδάτων της ακτής περιλαμβάνουν, αστοχία της Εγκατάστασης Επεξεργασίας Λυμάτων στην Ψυτάλλεια.

Μέτρα αντιμετώπισης

Σε περίπτωση έκτακτου περιστατικού ρύπανσης των υδάτων ή επιβάρυνσης του περιβάλλοντος της ακτής κολύμβησης, ενεργοποιείται μηχανισμός έγκαιρης προειδοποίησης για την πρόληψη και την ασφάλεια των λουομένων.
Ο αρμόδιος φορέας διαχείρισης τέτοιων καταστάσεων είναι ο Δήμος Σαλαμίνας.
Στις επανορθωτικές ενέργειες περιλαμβάνονται:

• Ενημέρωση του κοινού για την ρύπανση και την εκτιμώμενη διάρκεια αυτής.
• Έκδοση απόφασης προσωρινής διακοπής της κολύμβησης (εάν κριθεί απαραίτητο από τις αρμόδιες Υπηρεσίες).
• Συνέχιση της παρακολούθησης των υδάτων, σύμφωνα με το αντίστοιχο πρόγραμμα παρακολούθησης που εφαρμόζεται στο πλαίσιο της Οδηγίας 2006/7/Ε.Κ., και λήψη πρόσθετου δείγματος, προκειμένου να επιβεβαιωθεί ότι το περιστατικό έχει λήξει. Σε περίπτωση που το πρόγραμμα παρακολούθησης προβλέπει λήψη δείγματος στην περίοδο εμφάνισης της βραχυπρόθεσμης ρύπανσης, το δείγμα αυτό μπορεί να εξαιρεθεί και να αντικατασταθεί από ένα πρόσθετο δείγμα, το οποίο θα ληφθεί 7 ημέρες μετά την εξάλειψη του φαινομένου

Σχετικά με τη διαχείριση των λυμάτων του οικισμού, η ρύπανση από υπερχειλίσεις ή διαρροές βόθρων είναι μακροπρόθεσμη και για την αντιμετώπισή της είναι απαραίτητη η επεξεργασία και διάθεση των λυμάτων, σύμφωνα με τις απαιτήσεις της Οδηγίας 91/271/ΕΟΚ. Σε περίπτωση αστοχίας ή προσωρινής διακοπής της λειτουργίας της ΚΕΛ Ψυττάλειας, αναμένεται μικρής διάρκειας ρυπαντική επιβάρυνση των υδάτων. Το μικροβιακό φορτίο στην περίπτωση διάθεσης ανεπεξέργαστων λυμάτων αναμένεται να είναι της τάξης των 107 Ε. Coli/100 ml. Η διάχυση και η αραίωση των λυμάτων που διατίθενται μέσω του υποθαλάσσιου αγωγού, σε συνδυασμό με τους φυσικούς μηχανισμούς της αραίωσης και της φθοράς, έχουν ως αποτέλεσμα τη σημαντική μείωση του μικροβιακού φορτίου. Με την προϋπόθεση ότι η διάθεση των ανεπεξέργαστων ή των μερικώς επεξεργασμένων λυμάτων δεν θα διαρκέσει για μεγάλο χρονικό διάστημα, δεν προκύπτει άμεσος κίνδυνος για την υγεία των λουομένων. Σε κάθε περίπτωση, ο φορέας λειτουργίας της ΚΕΛ Ψυττάλειας πρέπει, αμέσως, να προβεί στις απαιτούμενες ενέργειες για την ταχεία επαναφορά της αποδοτικής λειτουργίας της. Εάν οι διορθωτικές ενέργειες απαιτούν μεγάλο χρονικό διάστημα και συνεχιστεί η διάθεση ανεπεξέργαστων λυμάτων, ο αρμόδιος φορέας θα εκτιμήσει την κατάσταση και θα εξετάσει την αναγκαιότητα προσωρινής απαγόρευσης της κολύμβησης.Σχετικά με τη λειτουργία των χώρων ελλιμενισμού μικρών ιδιωτικών πλεούμενων συνιστάται η ορθή περιβαλλοντική διαχείριση των αποβλήτων των σκαφών σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία. Όσον αφορά στην αντιμετώπιση του φαινομένου του ευτροφισμού, σχετίζεται με τη λήψη μέτρων που έχουν κύριο στόχο τη μείωση των φορτίων θρεπτικών που απορρέουν στην ευρύτερη παράκτια περιοχή. Τα εν λόγω μέτρα σχετίζονται με την ανάγκη τήρησης των Περιβαλλοντικών Όρων των βιομηχανικών μονάδων που διαθέτουν τα λύματά τους (έμμεσα ή άμεσα) στον Έσω Σαρωνικό Κόλπο και πιο συγκεκριμένα προσδιορίζουν την απαιτούμενη επεξεργασία και ποιότητα των προς διάθεση αποβλήτων. Επιπλέον, τα μέτρα αντιμετώπισης του φαινομένου του ευτροφισμού θα πρέπει να σχετίζονται με την επεξεργασία και διάθεση των αστικών λυμάτων της ευρύτερης περιοχής σύμφωνα με τις απαιτήσεις της Οδηγίας 91/271/ΕΟΚ.

Γενικά συνιστάται η αποφυγή κολύμβησης εντός των λιμανιών, των μόνιμων αγκυροβολίων και των ναυπηγείων, 200 μ. εκατέρωθεν από τα στόμια εκβολής των αγωγών εγκαταστάσεων επεξεργασίας λυμάτων, στις εκβολές αγωγών ομβρίων υδάτων μετά από έντονη βροχόπτωση, καθώς και στις εκβολές ρεμάτων συνεχούς ροής.

Στοιχεία επικοινωνίας και πηγές περαιτέρω ενημέρωσης

Χρήσιμες Συνδέσεις

Ευρωπαϊκή Επιτροπή - Ποιότητα υδάτων κολύμβησης: ec.europa.eu/environment/water/water-bathing/index_en.html
Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος - Κατάσταση υδάτων κολύμβησης:www.eea.europa.eu/themes/water/status-and-monitoring/state-of-bathing-water
Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος: Κεντρικό Αποθετήριο Δεδομένων:cdr.eionet.europa.eu/gr/eu/bwd
Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας: www.ypen.gov.gr
Μητρώο ταυτοτήτων υδάτων κολύμβησης:bathingwaterprofiles.gr/
Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού:www.culture.gov.gr
Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία (Ε.Μ.Υ.): www.emy.gr
Περιοχές δικτύου Natura 2000: www.ypen.gov.gr/perivallon/viopoikilotita/diktyo-natura-2000/
Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών:www.hcmr.gr
Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων - Υγροτόπων:www.ekby.gr
Γαλάζιες σημαίες:www.blueflag.gr
ΕΟΤ:gnto.gov.gr
Περιφέρεια ΑΤΤΙΚΗΣ:http://www.patt.gov.gr/main/

Το Πρόγραμμα «Ταυτότητες ακτών κολύμβησης» για το έτος 2011 χρηματοδοτήθηκε από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα
«Περιβάλλον & Αειφόρος Ανάπτυξη» (ΕΠΠΕΡΑΑ) του ΕΣΠΑ 2007-2013, με συγχρηματοδότηση από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης.

Για πρόσθετες πληροφορίες και ενημέρωση για το πρόγραμμα και τις κολυμβητικές ακτές της χώρας, υποβολή σχολίων, παρατηρήσεων και ανταλλαγή απόψεων επισκεφτείτε την ηλεκτρονική μας διεύθυνση www.bathingwaterprofiles.gr