Όνομα Ακτής: Κάτω Αχαΐα
	Κωδικός Ταυτότητας: ELBW029131021
	Δήμος Δυτικής Αχαΐας
	Περιφέρεια ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ
	Αποκεντρωμένη Διοίκηση ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ, ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΚΑΙ ΙΟΝΙΟΥ

Εισαγωγή

Η θέσπιση Μητρώου Ταυτοτήτων Υδάτων Κολύμβησης υπαγορεύεται από την Ευρωπαϊκή Οδηγία 2006/7/ΕΚ, σχετικά με τη διαχείριση της ποιότητας των υδάτων κολύμβησης και συνιστά μια καινοτόμο προσέγγιση, με βασικό στόχο την ενημέρωση των πολιτών και την παροχή χρήσιμων στοιχείων για την σύγκριση και την επιλογή ακτών κολύμβησης. Η ταυτότητα των υδάτων κολύμβησης παρέχει πληροφορίες για τις φυσικές και γεωγραφικές συνθήκες της περιοχής της ακτής, για τα υδρολογικά χαρακτηριστικά των υδάτων κολύμβησης, καθώς και για την αξιολόγηση των πιθανών κινδύνων ρύπανσης στην περιοχή.

Συμπληρωματικώς του Μητρώου Ταυτοτήτων, κατά τη διάρκεια της κολυμβητικής περιόδου κάθε έτους (από 1η Ιουνίου έως 31η Οκτωβρίου), διενεργούνται συστηματικές δειγματοληψίες και αναλύσεις μικροβιολογικών και άλλων παραμέτρων, με σκοπό την ποιοτική παρακολούθηση και ταξινόμηση των κολυμβητικών υδάτων.

Περιγραφή Ακτής

Η παραλία Κάτω Αχαΐας ανήκει στο Δήμο Πατρέων και βρίσκεται εντός του Πατραϊκού Κόλπου. Στην παραλία της Κάτω Αχαΐας συγκεντρώνεται ο μεγαλύτερος αριθμός λουομένων της ευρύτερης περιοχής, καθώς η μικρή απόσταση από την Πάτρα σε συνδυασμό με το κεντρικό οδικό δίκτυο κάνουν εύκολη την πρόσβασή τους στη μεγαλύτερη παραλία της Δυτικής Αχαΐας. Χαρακτηριστικό σημείο αναφοράς της ακτής αποτελεί η εκκλησία Αγία Παρασκευή. Η παράκτια ζώνη είναι αμμώδης με κατά τόπους βότσαλο ενώ, ο θαλάσσιος πυθμένας είναι αρχικά πετρώδης και στη συνέχεια αμμώδης. Η παράκτια ζώνη της είναι τροποποιημένη λόγω της ύπαρξης προβολών από φυσικούς ογκόλιθους που έχουν τοποθετηθεί εγκάρσια κατά μήκος της ακτής. Η παράκτια βιοποικιλότητα περιλαμβάνει πυκνή βλάστηση από αλμυρίκια (Tamarix) και χαμηλή πράσινη βλάστηση ενώ η θαλάσσια, χλωροφύκη προσκολλημένα στο πυθμένα . Η κολυμβητική ακτή αποτελεί το παράλιο τμήμα ενός ανοιχτού κόλπου, 2.500 μ. Το μήκος της ακτής είναι 2.200 μ., το πλάτος κυμαίνεται από 5 - 80 μ. και ο προσανατολισμός είναι βορειοανατολικός. Τα κολυμβητικά ύδατα στα πρώτα μέτρα έχουν βάθος κανονικό, ο πυθμένας παρουσιάζει ήπια κλίση και η ισοβαθής των 5 μ. παρατηρείται σε απόσταση περίπου 120 μ. από την ακτή. Η παραλία είναι προσβάσιμη μέσω του περιφερειακού οδικού δικτύου Κάτω Αχαΐας – Αράξου. Τμήματα της παραλίας είναι οργανωμένα και διαθέτουν υποδομές εξυπηρέτησης των λουομένων όπως, ομπρέλες, ξαπλώστρες, ντους, αποδυτήρια, WC, εγκαταστάσεις αθλητισμού (γήπεδο βόλεϊ) και καλάθια απορριμμάτων. Ο μέγιστος αριθμός λουομένων εκτιμάται σε 4.000 άτομα. Στα ανατολικά της κολυμβητικής ακτής, στην περιοχή Μπούκα, καταλήγει το ρέμα συνεχούς ροής Πείρος που είναι το μεγαλύτερο ρέμα της Αχαΐας και πηγάζει από τα ανατολικά του Ερύμανθου. Ανάντη της παραλίας και κατά μήκος της παραλιακής ζώνη της υπάρχει πλήθος εστιατορίων και αναψυκτηρίων. Η πλειοψηφία των αναψυκτηρίων διαθέτουν ιδιωτικό χώρο στάθμευσης εξυπηρετώντας τους επισκέπτες της παραλίας. Στην ευρύτερη περιοχή εντοπίζεται ο οικισμός Κάτω Αχαΐα και απέχει από την Πάτρα 22 χλμ. Σε κοντινή απόσταση από την παραλία βρίσκεται ο λιμενίσκος Κάτω Αχαΐας (περιοχή Αλυκών) και κατά μήκος του υπάρχουν μικρά κρηπιδώματα με δακτυλίους για την πρόσδεση των πλοιαρίων. Εντός του όρμου αναπτύσσονται αλιευτικές δραστηριότητες με ιδιωτικά πλεούμενα. Στην περιοχή υπάρχει και το ομώνυμο ψαροχώρι Αλυκές που αποτελεί τουριστικό πόλο έλξης λόγω της παρουσίας των παραδοσιακών ταβερνών.

Χρήσεις γης ευρύτερης περιοχής

Το μεγαλύτερο μέρος της ευρύτερης λεκάνης απορροής της ακτής καλύπτεται από οπωρώνες, ετερογενείς αγροτικές εκτάσεις και συμπλέγματα καλλιεργειών.

Υπαγωγή - Χαρακτηρισμοί

Η ακτή εντάσσεται στο Υδατικό Σύστημα Β. Πελοπόννησος (EL02), στην Λεκάνη Απορροής Ποταμού Πείρου-Βέργα-Πηνειού (EL0128) και στο Παράκτιο Υδατικό Σύστημα «Πατραϊκός κόλπος» (EL0228C0003N), του οποίου η οικολογική κατάσταση έχει χαρακτηριστεί ως «Μέτρια», με βάση τα αποτελέσματα της ταξινόμησης, που πραγματοποιήθηκε στην 1η αναθεώρηση των Σχεδίων Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών (ΣΔΛΑΠ) και την αντίστοιχη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) (ΦΕΚ Β 4678/29.12.2017). Στο Υδατικό Σύστημα αντιστοιχεί σταθμός εποπτικής παρακολούθησης που έχει οριστεί στο πλαίσιο εφαρμογής του Άρθρου 8 της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ. Στην περιοχή εκβάλλει το ρέμα Πείρος που είναι αναγνωρισμένο υδάτινο σώμα στο πλαίσιο της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ. Η ακτή ανήκει στην περιοχή της λεκάνης απορροής του ποταμού Λαρισσού Αχαΐας, η οποία αποτελεί αναγνωρισμένη ευπρόσβλητη περιοχή σε νιτρορύπανση γεωργικής προέλευσης με βάση την Οδηγία 91/676/ΕΟΚ.

Ποιότητα κολυμβητικών υδάτων

Η παραλία Κάτω Αχαΐα αναγνωρίσθηκε ως ακτή κολύμβησης το έτος 2008 και έκτοτε παρακολουθείται στο πλαίσιο των ετησίων προγραμμάτων παρακολούθησης της ποιότητας των κολυμβητικών υδάτων, τα οποία πραγματοποιούνται με ευθύνη του Υπουργείου Παραγωγικής Ανασυγκρότησης Περιβάλλοντος και Ενέργειας.

Από το 2010, η παρακολούθηση και η αξιολόγηση της ποιότητας των υδάτων για τις κολυμβητικές περιόδους πραγματοποιείται σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στην Οδηγία 2006/7/ΕΚ και με συναξιολόγηση των αποτελεσμάτων παρακολούθησης των τελευταίων ετών.

Υδρολογικά, μετεωρολογικά χαρακτηριστικά

Το μέσο ετήσιο ύψος βροχόπτωσης στην περιοχή είναι 630 mm, με το μέγιστο και το ελάχιστο μηνιαίο ύψος να είναι αντίστοιχα 132,1mm και 3,6mm. (Ε.Μ.Υ. Μετεωρολογικός Σταθμός Άραξου έτη 1955-1977). H επικρατέστερη διεύθυνση ανέμου είναι η βορειοανατολική, ακολουθούμενη από δυτική και ανατολική με μικρή ή μέση ένταση (Ε.Μ.Υ. έτη 1955-1997). Η μέση μηνιαία θερμοκρασία της ατμόσφαιρας κατά την κολυμβητική περίοδο είναι 24^oC, με τη μέγιστη μηνιαία θερμοκρασία να καταγράφεται κατά τους μήνες Ιούλιο και Αύγουστο και να είναι της τάξης των 28^oC(Ε.Μ.Υ. έτη 1955-1997).

Σημειώνεται ότι η ακτή, εξαιτίας του προσανατολισμού και της μορφολογίας της είναι προστατευμένη από τους επικρατέστερους ανέμους, με εξαίρεση τους βορειοανατολικούς και ανατολικούς, οι οποίοι είναι μικρής και μέσης έντασης και δεν επηρεάζουν την κολυμβητική ακτή. Στην περιοχή δεν παρατηρούνται έντονα φαινόμενα παλίρροιας.

Πιέσεις

Υγρά απόβλητα

Ο οικισμός της παραλίας Κάτω Αχαΐας δε διαθέτει αποχετευτικό δίκτυο και εξυπηρετείται, στο σύνολό του, μέσω ιδιωτικών συστημάτων αποχέτευσης. Παρά τον μικρό αριθμό των μόνιμων κατοίκων, ο παραθεριστικός χαρακτήρας της περιοχής οδηγεί κατά τους θερινούς μήνες σε αύξηση του πληθυσμού. Ωστόσο, η πιθανή επιβάρυνση της ποιότητας των κολυμβητικών υδάτων εκτιμάται ως ιδιαίτερα περιορισμένη. Ο οικισμός Κάτω Αχαΐας διαθέτει χωριστικό δίκτυο αποχέτευσης, το οποίο καλύπτει το σύνολο του οικισμού και εξυπηρετείται από την Εγκατάσταση Επεξεργασίας Λυμάτων (ΕΕΛ) Κάτω Αχαΐας, η οποία έχει σχεδιαστεί για ισοδύναμο πληθυσμό 20.000 κατοίκων. Η ΕΕΛ περιλαμβάνει τριτοβάθμια επεξεργασία με απομάκρυνση θρεπτικών και απολύμανση, ενώ, η διάθεση των επεξεργασμένων λυμάτων γίνεται μέσω υποθαλάσσιου αγωγού ο οποίος συνδέεται με κεντρικό αγωγό από τη ΒΙ.ΠΕ. Πάτρας που εκβάλλει σε απόσταση 2.200 μ. από την ακτή και σε βάθος 40 μ.

Λιμάνια/Μαρίνες

Στο δυτικό άκρο της ακτής, σε απόσταση περίπου 500 μ. από την περιοχή κολύμβησης, χώρος ελλιμενισμού αλιευτικών πλεούμενων, δυναμικότητας 100 πλεούμενων. Οι απορρίψεις που περιλαμβάνουν αστικά απόβλητα και απορρίμματα και η πιθανή διαρροή πετρελαίου λόγω της ελλιπής συντήρησης αποτελούν δυνητικές πηγές ρύπανσης.

Εκβολές ποταμών, ρεμάτων-εκβάλλοντες αγωγοί

Σε απόσταση 500 μ. από το ανατολικό άκρο της ακτής εντοπίζεται η εκβολή του ρέματος Πείρος. Το ρέμα είναι συνεχούς ροής και, δυνητικώς, μεταφέρει ρυπαντικό φορτίο από την ευρύτερη περιοχή η οποία χαρακτηρίζεται από έντονη αγροτική δραστηριότητα. Συνεπώς, το μεταφερόμενο φορτίο ενδέχεται να περιλαμβάνει αυξημένες συγκεντρώσεις θρεπτικών (κυρίως νιτρικών και φωσφορικών αλάτων) και άλλων επικίνδυνων ουσιών που προέρχονται από τα λιπάσματα και τα φυτοφάρμακα που εφαρμόζονται στις καλλιέργειες.

Λοιπές πηγές

Η ακτή Κάτω Αχαΐας είναι ιδιαίτερα δημοφιλής και κατά τους καλοκαιρινούς μήνες συγκεντρώνει μεγάλο αριθμό λουομένων, η παρουσία των οποίων μπορεί να επιβαρύνει την ποιότητα των υδάτων της ακτής. Στην παραλία επιτρέπονται τα κατοικίδια ζώα, ο αριθμός και η συχνότητα παρουσίας των οποίων δεν εκτιμάται ότι μπορεί να επιβαρύνει την ακτή.

Αποτελέσματα επιτόπιας επίσκεψης

Κατά την επί τόπου επίσκεψη στην περιοχή κολύμβησης δεν παρατηρήθηκε η ύπαρξη πίσσας και λαδιών ενώ, κατά μήκος της παραλιακής ζώνης εντοπίσθηκε μικρή ποσότητα οικιακών απορριμμάτων και αυξημένη ποσότητα σωρών νεκρών φύλλων θαλάσσιων φανερόγαμων. Στο μέσο της κολυμβητικής ακτής ανιχνεύθηκε μικρή ποσότητα χλωροφυκών (προσκολλημένα σε βράχους) και συγκεκριμένα του είδους Ulva που αποτελεί δείκτη ρύπανσης και συνδέεται με την ανάπτυξη ευτροφικών φαινόμενων. Γενικώς, τα κολυμβητικά ύδατα εμφάνιζαν μικρή θολερότητα.

Ευτροφισμός

Στα κολυμβητικά ύδατα της ακτής δεν έχουν καταγραφεί περιστατικά ραγδαίας ανάπτυξης αλγών ή φυτοπλαγκτόν, παρά το γεγονός πως τα ύδατα της ακτής κολύμβησης πιθανώς να επηρεάζονται από την γεωργική δραστηριότητα που αναπτύσσεται στην ευρύτερη περιοχή, μέσω της απορροής ρυπαντικών φορτίων των κύριων θρεπτικών συστατικών αζώτου και φωσφόρου. Η θέση της ακτής (εντός ανοιχτού κόλπου) σε συνδυασμό με το κανονικό βάθος των υδάτων και τα επικρατούντα θαλάσσια ρεύματα στην περιοχή εξασφαλίζουν μεγάλο ρυθμό ανανέωσης των υδάτων, με αποτέλεσμα τη διαμόρφωση δυσμενών συνθηκών για την εμφάνιση του φαινόμενου του ευτροφισμού. Το συμπέρασμα αυτό συνάδει με τα αποτελέσματα από την οπτική παρατήρηση των υδάτων που παρατήρησαν ότι τα ύδατα της ακτής είναι, υπό κανονικές συνθήκες διαυγή κάτι που συνδέεται με χαμηλή παρουσία φυτοπλαγκτόν. Με βάση τα παραπάνω εκτιμάται χαμηλός βαθμός επικινδυνότητας ανάπτυξης μακροφυκών και φυτοπλαγκτόν στην ακτή.

Διερεύνηση έκτακτων συνθηκών

Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία των ανέμων και της βροχόπτωσης για την περιοχή, κατά την κολυμβητική περίοδο δεν εμφανίζονται ακραία καιρικά φαινόμενα και, επομένως, δεν αναμένεται ιδιαίτερη επιβάρυνση της θαλάσσιας περιοχής από μεταφορά ρύπων λόγω ισχυρών ανέμων. Οι έκτακτες συνθήκες κατά τις οποίες δύναται να επιβαρυνθεί η ποιότητα των υδάτων της ακτής περιλαμβάνουν την αστοχία της Εγκατάστασης Επεξεργασίας Λυμάτων της Κάτω Αχαΐας και τη συγκέντρωση αυξημένου αριθμού λουομένων.

Μέτρα αντιμετώπισης

Σε περίπτωση έκτακτου περιστατικού ρύπανσης των υδάτων ή επιβάρυνσης του περιβάλλοντος της ακτής κολύμβησης, ενεργοποιείται μηχανισμός έγκαιρης προειδοποίησης για την πρόληψη και την ασφάλεια των λουομένων.
Ο αρμόδιος φορέας διαχείρισης τέτοιων καταστάσεων είναι ο Δήμος Δυτικής Αχαΐας.
Στις επανορθωτικές ενέργειες περιλαμβάνονται:

• Ενημέρωση του κοινού για την ρύπανση και την εκτιμώμενη διάρκεια αυτής.
• Έκδοση απόφασης προσωρινής διακοπής της κολύμβησης (εάν κριθεί απαραίτητο από τις αρμόδιες Υπηρεσίες).
• Συνέχιση της παρακολούθησης των υδάτων, σύμφωνα με το αντίστοιχο πρόγραμμα παρακολούθησης που εφαρμόζεται στο πλαίσιο της Οδηγίας 2006/7/Ε.Κ., και λήψη πρόσθετου δείγματος, προκειμένου να επιβεβαιωθεί ότι το περιστατικό έχει λήξει. Σε περίπτωση που το πρόγραμμα παρακολούθησης προβλέπει λήψη δείγματος στην περίοδο εμφάνισης της βραχυπρόθεσμης ρύπανσης, το δείγμα αυτό μπορεί να εξαιρεθεί και να αντικατασταθεί από ένα πρόσθετο δείγμα, το οποίο θα ληφθεί 7 ημέρες μετά την εξάλειψη του φαινομένου

Αναφορικά με την αστοχία ή προσωρινή διακοπή της λειτουργίας της ΕΕΛ Κάτω Αχαΐας αναμένεται μικρής διάρκειας ρυπαντική επιβάρυνση των υδάτων καθώς ο υποθαλάσσιος αγωγός εκβάλλει σε απόσταση 500 μ. από την περιοχή κολύμβησης. Το μικροβιακό φορτίο στην περίπτωση διάθεσης ανεπεξέργαστων λυμάτων αναμένεται να είναι της τάξης των 107 Ε. Coli/100 ml. Η διάχυση των λυμάτων που διατίθενται μέσω του υποθαλάσσιου αγωγού, σε συνδυασμό με τους φυσικούς μηχανισμούς της αραίωσης και της φθοράς, έχουν ως αποτέλεσμα τη σημαντική μείωση του μικροβιακού φορτίου. Με την προϋπόθεση ότι η διάθεση των ανεπεξέργαστων ή των μερικώς επεξεργασμένων λυμάτων δεν θα διαρκέσει για μεγάλο χρονικό διάστημα, δεν προκύπτει άμεσος κίνδυνος για την υγεία των λουομένων. Σε κάθε περίπτωση, ο φορέας λειτουργίας της ΕΕΛ πρέπει, αμέσως, να προβεί στις απαιτούμενες ενέργειες για την ταχεία επαναφορά της αποδοτικής λειτουργίας της ΕΕΛ. Εάν οι διορθωτικές ενέργειες απαιτούν μεγάλο χρονικό διάστημα και συνεχιστεί η διάθεση ανεπεξέργαστων λυμάτων, ο αρμόδιος φορέας θα εκτιμήσει την κατάσταση και θα εξετάσει την αναγκαιότητα προσωρινής απαγόρευσης της κολύμβησης. Για τη μείωση του φορτίου θρεπτικών που απορρέει, από την εκβολή του ρέματος Πείρου, στην παράκτια περιοχή και προέρχεται από γεωργικές δραστηριότητες συνιστάται η εφαρμογή των αρχών του Κώδικα Ορθής Γεωργικής Πρακτικής , η οποία έχει σαν αποτέλεσμα τη μείωση των εφαρμοζόμενων ποσοτήτων λιπασμάτων. Όσον αφορά την διαχείριση των λυμάτων της παραλιακής ζώνης της Κάτω Αχαΐας είναι σκόπιμο να διερευνηθεί η εφαρμογή κατάλληλων ιδιωτικών συστημάτων ή συστημάτων επεξεργασίας μικρής κλίμακας τα οποία προσφέρουν προστασία του υπόγειου υδροφορέα και συνεπαγόμενα της θαλάσσιας περιοχής από εισροές ρυπαντικού φορτίου. Σχετικά με τη λειτουργία του χώρου ελλιμενισμού αλιευτικών πλεούμενων συνιστάται η ορθή περιβαλλοντική διαχείριση των αποβλήτων των σκαφών σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία. Σχετικά με τον κίνδυνο ρύπανσης της θάλασσας από τη συγκέντρωση αυξημένου αριθμού λουομένων, αναρτώνται σε ευδιάκριτο σημείο μέτρα καλής συμπεριφοράς λουομένων, τα οποία περιλαμβάνουν την αποφυγή χρήσης αντηλιακού μισή ώρα πριν την είσοδο στο νερό και τη συστηματική χρήση των κάδων για την απόθεση απορριμμάτων.

Γενικά συνιστάται η αποφυγή κολύμβησης εντός των λιμανιών, των μόνιμων αγκυροβολίων και των ναυπηγείων, 200 μ. εκατέρωθεν από τα στόμια εκβολής των αγωγών εγκαταστάσεων επεξεργασίας λυμάτων, στις εκβολές αγωγών ομβρίων υδάτων μετά από έντονη βροχόπτωση, καθώς και στις εκβολές ρεμάτων συνεχούς ροής.

Στοιχεία επικοινωνίας και πηγές περαιτέρω ενημέρωσης

Χρήσιμες Συνδέσεις

Ευρωπαϊκή Επιτροπή - Ποιότητα υδάτων κολύμβησης: ec.europa.eu/environment/water/water-bathing/index_en.html
Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος - Κατάσταση υδάτων κολύμβησης:www.eea.europa.eu/themes/water/status-and-monitoring/state-of-bathing-water
Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος: Κεντρικό Αποθετήριο Δεδομένων:cdr.eionet.europa.eu/gr/eu/bwd
Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας: www.ypen.gov.gr
Μητρώο ταυτοτήτων υδάτων κολύμβησης:bathingwaterprofiles.gr/
Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού:www.culture.gov.gr
Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία (Ε.Μ.Υ.): www.emy.gr
Περιοχές δικτύου Natura 2000: www.ypen.gov.gr/perivallon/viopoikilotita/diktyo-natura-2000/
Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών:www.hcmr.gr
Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων - Υγροτόπων:www.ekby.gr
Γαλάζιες σημαίες:www.blueflag.gr
ΕΟΤ:gnto.gov.gr
Περιφέρεια ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ:http://www.pde.gov.gr/gr/index.php

Το Πρόγραμμα «Ταυτότητες ακτών κολύμβησης» για το έτος 2011 χρηματοδοτήθηκε από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα
«Περιβάλλον & Αειφόρος Ανάπτυξη» (ΕΠΠΕΡΑΑ) του ΕΣΠΑ 2007-2013, με συγχρηματοδότηση από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης.

Για πρόσθετες πληροφορίες και ενημέρωση για το πρόγραμμα και τις κολυμβητικές ακτές της χώρας, υποβολή σχολίων, παρατηρήσεων και ανταλλαγή απόψεων επισκεφτείτε την ηλεκτρονική μας διεύθυνση www.bathingwaterprofiles.gr