Όνομα Ακτής: Χρυσή Ακτή Παναγιάς
	Κωδικός Ταυτότητας: ELBW089105016
	Δήμος Βόλου
	Περιφέρεια ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ
	Αποκεντρωμένη Διοίκηση ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ - ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

Εισαγωγή

Η θέσπιση Μητρώου Ταυτοτήτων Υδάτων Κολύμβησης υπαγορεύεται από την Ευρωπαϊκή Οδηγία 2006/7/ΕΚ, σχετικά με τη διαχείριση της ποιότητας των υδάτων κολύμβησης και συνιστά μια καινοτόμο προσέγγιση, με βασικό στόχο την ενημέρωση των πολιτών και την παροχή χρήσιμων στοιχείων για την σύγκριση και την επιλογή ακτών κολύμβησης. Η ταυτότητα των υδάτων κολύμβησης παρέχει πληροφορίες για τις φυσικές και γεωγραφικές συνθήκες της περιοχής της ακτής, για τα υδρολογικά χαρακτηριστικά των υδάτων κολύμβησης, καθώς και για την αξιολόγηση των πιθανών κινδύνων ρύπανσης στην περιοχή.

Συμπληρωματικώς του Μητρώου Ταυτοτήτων, κατά τη διάρκεια της κολυμβητικής περιόδου κάθε έτους (από 1η Ιουνίου έως 31η Οκτωβρίου), διενεργούνται συστηματικές δειγματοληψίες και αναλύσεις μικροβιολογικών και άλλων παραμέτρων, με σκοπό την ποιοτική παρακολούθηση και ταξινόμηση των κολυμβητικών υδάτων.

Περιγραφή Ακτής

Η κολυμβητική ακτή Χρυσή Ακτή Παναγιάς βρίσκεται στα βόρεια παράλια του Παγασητικού Κόλπου και απέχει 13 χλμ. (νοτιοδυτικά) από το Βόλο. Η ακτή αποτελεί το παράλιο τμήμα ενός κλειστού κόλπου μήκους 800 μ. Η κολυμβητική ακτή καταλαμβάνει το σύνολο του κόλπου και έχει μέσο πλάτος 10 μ. και προσανατολισμό νοτιοανατολικό. Η παράκτια ζώνη και ο θαλάσσιος πυθμένας είναι αμμώδεις σε συνδυασμό με χονδρόκοκκο υλικό (βότσαλο) ενώ στην ζώνη κυματωγής υπάρχουν επίπεδες βραχώδεις εξάρσεις. Τα κολυμβητικά ύδατα στα πρώτα μέτρα είναι αβαθή, ενώ η κλίση του πυθμένα στο νοτιοδυτικό τμήμα είναι ήπια (η ισοβαθής των 5 μ. βρίσκεται σε απόσταση 200 μ. από την ακτή) ενώ στο βορειοανατολικό τμήμα είναι απότομη (η ισοβαθής των 5 μ. βρίσκεται σε απόσταση 30 μ. από την ακτή). Η παράκτια ζώνη είναι τροποποιημένη καθώς στο ανώτερο τμήμα της κολυμβητικής ακτής έχουν κατασκευαστεί τοιχία από σκυρόδεμα, τα οποία αποτελούν τμήματα των παραθεριστικών κατοικιών και των τουριστικών εγκαταστάσεων και περιορίζουν το χερσαίο τμήμα της ακτής. Επίσης στο βορειοδυτικό τμήμα της ακτή έχουν κατασκευαστεί τρεις βραχίονες από σκυρόδεμα, ενώ στην ζώνη κυματωγής, στο νοτιοδυτικό τμήμα της ακτής, υπάρχει ένα μόνιμο κτίσμα το οποίο διαχωρίζει την κολυμβητική ακτή σε δύο τμήματα. Επίσης στο νοτιοδυτικό και βορειοανατολικό τμήμα της ακτής εκβάλλουν δυο ρέματα συνεχούς ροής, αντίστοιχα. Η χερσαία βλάστηση της ακτής είναι σποραδική από αλμυρίκια ενώ η θαλάσσια βιοποικιλότητα της περιλαμβάνει χλωροφύκη που είναι προσκολλημένα στις βραχώδεις εξάρσεις και φαιοφύκη (είδος: P. pavonica και Halopteris), εχινόδερμα, γαστερόποδα και μαλάκια της ομοταξίας δίθυρα όστρακα και πεταλίδες. Η πρόσβαση στην παραλία γίνεται οδικώς από τον κόμβο Μικροθηβών – Βόλου, τόσο με ιδιωτικά μέσα όσο και με δημόσια μέσα μεταφοράς. Η παραλία είναι οργανωμένη και διαθέτει υποδομές όπως ξαπλώστρες, ομπρέλες, ντους, κάδους και καλάθια απορριμμάτων. Επίσης στην ακτή υπάρχουν υποδομές πρόσβασης για ΑΜΕΑ. Η κολύμβηση αποτελεί την κύρια δραστηριότητα επί της ακτής ενώ στα κολυμβητικά της ύδατα αγκυροβολούν μικρά σκάφη. Επίσης στην ακτή αναπτύσσονται αθλητικές δραστηριότητες (beach volley). Ο μέγιστος αριθμός λουομένων εκτιμάται σε 500 άτομα. Η άμεση περιοχή της κολυμβητικής ακτής είναι μερικώς οικιστική. Στα ανάντη της κολυμβητικής ακτής υπάρχουν αναψυκτήρια, εστιατόρια και ξενοδοχειακές μονάδες. Στα βόρεια της ακτής, στα 100 μ., περνάει ο δρόμος Μικροθηβών – Βόλου. Η βλάστηση της άμεσης περιοχής αποτελείται κυρίως από ελαιώνες και πεύκα.

Χρήσεις γης ευρύτερης περιοχής

Η ευρύτερη περιοχή έχει κυρίως γεωργική χρήση, ενώ στα βόρεια υπάρχουν εκτάσεις με χαμηλή βλάστηση και βοσκότοποι.

Υπαγωγή - Χαρακτηρισμοί

Η ακτή εντάσσεται στο Υδατικό Σύστημα Θεσσαλία (EL08), στην Λεκάνη Απορροής Ποταμού Ρεμάτων Αλμυρού - Πηλίου (EL0817) και στο Παράκτιο Υδατικό Σύστημα «Παγασσιτικός Κόλπος» (EL0817C0006N), του οποίου η οικολογική κατάσταση έχει χαρακτηριστεί ως «Μέτρια», με βάση τα αποτελέσματα της ταξινόμησης, που πραγματοποιήθηκε στην 1η αναθεώρηση των Σχεδίων Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών (ΣΔΛΑΠ) και την αντίστοιχη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) (αρ.οικ. 909/25.09.2014 Υ.Α. (ΦΕΚ Β' 2561)). Στο Υδατικό Σύστημα υπάρχει σταθμός εποπτικής παρακολούθησης που έχει οριστεί στο πλαίσιο εφαρμογής του Άρθρου 8 της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ. Στην περιοχή δεν εντοπίστηκαν άλλα υδάτινα σώματα, αναγνωρισμένα στο πλαίσιο της Οδηγίας 2000/60 που να επηρεάζουν την κολυμβητική ακτή. Η ακτή ανήκει στη λεκάνη απορροής του «Θεσσαλικού Πεδίου», το οποίο αποτελεί αναγνωρισμένη ευπρόσβλητη περιοχή σε νιτρορύπανση με βάση την Οδηγία 91/676/ΕΟΚ.

Ποιότητα κολυμβητικών υδάτων

Η παραλία Χρυσή Ακτή Παναγιάς αναγνωρίσθηκε ως ακτή κολύμβησης το έτος 1999 και έκτοτε παρακολουθείται στο πλαίσιο των ετησίων προγραμμάτων παρακολούθησης της ποιότητας των κολυμβητικών υδάτων, τα οποία πραγματοποιούνται με ευθύνη του Υπουργείου Παραγωγικής Ανασυγκρότησης Περιβάλλοντος και Ενέργειας.

Από το 2010, η παρακολούθηση και η αξιολόγηση της ποιότητας των υδάτων για τις κολυμβητικές περιόδους πραγματοποιείται σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στην Οδηγία 2006/7/ΕΚ και με συναξιολόγηση των αποτελεσμάτων παρακολούθησης των τελευταίων ετών.

Η ακτή έλαβε για το έτος 2014 το βραβείο της Γαλάζιας Σημαίας καλύπτοντας κριτήρια που, συμπληρωματικά με την ποιότητα των υδάτων κολύμβησης και την καθαρότητα της ακτής, σχετίζονται με την οργάνωση της ακτής, την ασφάλεια των επισκεπτών και την προστασία της φύσης.

Υδρολογικά, μετεωρολογικά χαρακτηριστικά

Το μέσο ετήσιο ύψος βροχόπτωσης στην περιοχή είναι 495 mm, με το μέγιστο και το ελάχιστο μηνιαίο ύψος να είναι αντίστοιχα 591,1mm και 0,2mm. (Ε.Μ.Υ. Μετεωρολογικός Σταθμός Βόλου, έτη 1956-1983). H επικρατέστερη διεύθυνση ανέμου είναι η βόρεια, ακολουθούμενη από νότια και νοτιοανατολική με μικρή ή μέση ένταση (Ε.Μ.Υ. έτη 1956-1988). Η μέση μηνιαία θερμοκρασία της ατμόσφαιρας κατά την κολυμβητική περίοδο είναι 24^oC, με τη μέγιστη μηνιαία θερμοκρασία να καταγράφεται κατά το μήνα Ιούλιο και να είναι της τάξης των 31^oC(Ε.Μ.Υ. έτη 1960-1988).

Σημειώνεται ότι η ακτή, εξαιτίας του προσανατολισμού και της μορφολογίας της δεν είναι ιδιαίτερα προστατευμένη από τους επικρατέστερους ανέμους, με εξαίρεση τους βόρειους. Οι επικρατέστεροι άνεμοι είναι συνήθως ήπιας και μέσης έντασης και δεν επηρεάζουν την κολυμβητική ακτή. Στην περιοχή δεν παρατηρούνται έντονα φαινόμενα παλίρροιας.

Πιέσεις

Εκβολές ποταμών, ρεμάτων-εκβάλλοντες αγωγοί

Στο κεντρικό και στο νοτιοδυτικό τμήμα της ακτής εντοπίζεται η εκβολή τριών αγωγών μεταφοράς ομβρίων. Λόγω του οικιστικού χαρακτήρα της άμεσης περιοχής οι επιφανειακές απορροές από τους δρόμους και τους χώρους στάθμευσης των οχημάτων είναι δυνατόν να είναι επιβαρυμένες με τοξικές ουσίες (πετρελαιοειδή, βαρέα μέταλλα κ.α), αν και εξαιτίας του μικρού μεγέθους του οικισμού δεν αναμένεται σημαντική επίδραση στην ποιότητα των υδάτων. Επίσης στο βορειοανατολικό και νοτιοδυτικό τμήμα της ακτής εκβάλουν ρέματα συνεχούς ροής. Τα ρέματα, δυνητικώς, μεταφέρουν ρυπαντικό φορτίο από την ευρύτερη περιοχή η οποία χαρακτηρίζεται από έντονη αγροτική δραστηριότητα. Το μεταφερόμενο φορτίο ενδέχεται να περιλαμβάνει αυξημένες συγκεντρώσεις θρεπτικών (κυρίως νιτρικών και φωσφορικών αλάτων) που προέρχονται από τα λιπάσματα και άλλων επικίνδυνων ουσιών που περιέχονται στα φυτοφάρμακα που εφαρμόζονται στις καλλιέργειες. Η παρουσία του πυκνού καλαμιώνα στις όχθες του ρέματος καθώς και της έντονης άλγης στα νερά αποτελούν ένδειξη ρύπανσης από θρεπτικές ουσίες.

Λοιπές πηγές

Στην παραλία επιτρέπονται τα κατοικίδια ζώα, ο αριθμός και η συχνότητα παρουσίας των οποίων δεν εκτιμάται ότι μπορεί να επιβαρύνει την ακτή.

Αποτελέσματα επιτόπιας επίσκεψης

Κατά την επί τόπου επίσκεψη στην παραλία εντοπίστηκε ύπαρξη μικρής ποσότητα πίσσας ενώ στο βορειοανατολικό άκρο της παρατηρήθηκε μικρή ποσότητα οικιακών απορριμμάτων. Γενικώς, τα κολυμβητικά ύδατα ήταν διαυγή, με εξαίρεση δύο σημεία όπου παρατηρήθηκε περιορισμένη συγκέντρωση επιφανειοδραστικών ουσιών (αφροί).

Ευτροφισμός

Στην ακτή δεν έχουν καταγραφεί περιστατικά ραγδαίας ανάπτυξης αλγών ή φυτοπλαγκτόν και τα κολυμβητικά ύδατα ήταν διαυγή. Η ακτή κολύμβησης επηρεάζεται, δυνητικώς, από την απορροή ρυπαντικών φορτίων των κύριων θρεπτικών συστατικών αζώτου και φωσφόρου, τα οποία συμβάλλουν στην ανάπτυξη αλγών και ευνοούν την εξέλιξη φαινομένων ευτροφισμού, και ειδικότερα από την εκτενή γεωργική δραστηριότητα που αναπτύσσεται στο Θεσσαλικό πεδίο, που είναι αναγνωρισμένη ευπρόσβλητη ζώνη υπό την έννοια της Οδηγίας 91/676/ΕΟΚ για την προστασία των υδάτων από τη νιτρορύπανση γεωργικής προέλευσης. Η τοποθεσία της ακτής εντός κλειστού κόλπου σε συνδυασμό με το μικρό βάθος των κολυμβητικών υδάτων συνεπάγονται περιορισμένο ρυθμό ανανέωσης των υδάτων με αποτέλεσμα τη διαμόρφωση ευνοϊκών συνθηκών για την εμφάνιση του φαινομένου του ευτροφισμού. Με βάση τα παραπάνω στην ακτή εκτιμάται ότι ο κίνδυνος για την ανάπτυξη μακροφυκών και φυτοπλαγκτού είναι υψηλός.

Διερεύνηση έκτακτων συνθηκών

Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία των ανέμων και της βροχόπτωσης για την περιοχή, κατά την κολυμβητική περίοδο δεν εμφανίζονται ακραία καιρικά φαινόμενα και, επομένως, δεν αναμένεται ιδιαίτερη επιβάρυνση της θαλάσσιας περιοχής από απορροές ομβρίων ή/και μεταφορά ρύπων λόγω ισχυρών ανέμων.

Μέτρα αντιμετώπισης

Σε περίπτωση έκτακτου περιστατικού ρύπανσης των υδάτων ή επιβάρυνσης του περιβάλλοντος της ακτής κολύμβησης, ενεργοποιείται μηχανισμός έγκαιρης προειδοποίησης για την πρόληψη και την ασφάλεια των λουομένων.
Ο αρμόδιος φορέας διαχείρισης τέτοιων καταστάσεων είναι ο Δήμος Βόλου.
Στις επανορθωτικές ενέργειες περιλαμβάνονται:

• Ενημέρωση του κοινού για την ρύπανση και την εκτιμώμενη διάρκεια αυτής.
• Έκδοση απόφασης προσωρινής διακοπής της κολύμβησης (εάν κριθεί απαραίτητο από τις αρμόδιες Υπηρεσίες).
• Συνέχιση της παρακολούθησης των υδάτων, σύμφωνα με το αντίστοιχο πρόγραμμα παρακολούθησης που εφαρμόζεται στο πλαίσιο της Οδηγίας 2006/7/Ε.Κ., και λήψη πρόσθετου δείγματος, προκειμένου να επιβεβαιωθεί ότι το περιστατικό έχει λήξει. Σε περίπτωση που το πρόγραμμα παρακολούθησης προβλέπει λήψη δείγματος στην περίοδο εμφάνισης της βραχυπρόθεσμης ρύπανσης, το δείγμα αυτό μπορεί να εξαιρεθεί και να αντικατασταθεί από ένα πρόσθετο δείγμα, το οποίο θα ληφθεί 7 ημέρες μετά την εξάλειψη του φαινομένου

Η αντιμετώπιση του φαινομένου του ευτροφισμού, σχετίζεται με τη λήψη μέτρων, με κύριο στόχο τη μείωση των φορτίων θρεπτικών που απορρέουν στην παράκτια περιοχή. Τα μέτρα αφορούν τη μείωση των εφαρμοζόμενων ποσοτήτων λιπασμάτων στις επιδρούσες λεκάνες απορροής και την εφαρμογή των αρχών του κώδικα ορθής γεωργικής πρακτικής. Σε κάθε περίπτωση θα ακολουθηθούν τα οριζόμενα στην ΚΥΑ οικ. 25638/2905 που περιέχει το Πρόγραμμα Δράσης για την αντιμετώπιση της νιτρορύπανσης γεωργικής προέλευσης στο πεδίο της Θεσσαλίας. Επίσης όσο αναφορά τα υγρά απόβλητα, των διάσπαρτων κατοικιών που υπάρχουν στην περιοχή, θα πρέπει να αποφεύγεται η χρήση απορροφητικών βόθρων και συνίσταται η υιοθέτηση κατασκευής κατάλληλων μεμονωμένων συστημάτων αποχέτευσης λυμάτων σε περιοχές που δεν εξυπηρετούνται από αποχετευτικό δίκτυο και κεντρική εγκατάσταση επεξεργασίας λυμάτων.

Γενικά συνιστάται η αποφυγή κολύμβησης εντός των λιμανιών, των μόνιμων αγκυροβολίων και των ναυπηγείων, 200 μ. εκατέρωθεν από τα στόμια εκβολής των αγωγών εγκαταστάσεων επεξεργασίας λυμάτων, στις εκβολές αγωγών ομβρίων υδάτων μετά από έντονη βροχόπτωση, καθώς και στις εκβολές ρεμάτων συνεχούς ροής.

Στοιχεία επικοινωνίας και πηγές περαιτέρω ενημέρωσης

Χρήσιμες Συνδέσεις

Ευρωπαϊκή Επιτροπή - Ποιότητα υδάτων κολύμβησης: ec.europa.eu/environment/water/water-bathing/index_en.html
Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος - Κατάσταση υδάτων κολύμβησης:www.eea.europa.eu/themes/water/status-and-monitoring/state-of-bathing-water
Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος: Κεντρικό Αποθετήριο Δεδομένων:cdr.eionet.europa.eu/gr/eu/bwd
Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας: www.ypen.gov.gr
Μητρώο ταυτοτήτων υδάτων κολύμβησης:bathingwaterprofiles.gr/
Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού:www.culture.gov.gr
Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία (Ε.Μ.Υ.): www.emy.gr
Περιοχές δικτύου Natura 2000: www.ypen.gov.gr/perivallon/viopoikilotita/diktyo-natura-2000/
Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών:www.hcmr.gr
Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων - Υγροτόπων:www.ekby.gr
Γαλάζιες σημαίες:www.blueflag.gr
ΕΟΤ:gnto.gov.gr
Περιφέρεια ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ:http://www.pthes.gov.gr/

Το Πρόγραμμα «Ταυτότητες ακτών κολύμβησης» για το έτος 2011 χρηματοδοτήθηκε από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα
«Περιβάλλον & Αειφόρος Ανάπτυξη» (ΕΠΠΕΡΑΑ) του ΕΣΠΑ 2007-2013, με συγχρηματοδότηση από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης.

Για πρόσθετες πληροφορίες και ενημέρωση για το πρόγραμμα και τις κολυμβητικές ακτές της χώρας, υποβολή σχολίων, παρατηρήσεων και ανταλλαγή απόψεων επισκεφτείτε την ηλεκτρονική μας διεύθυνση www.bathingwaterprofiles.gr